Om de teloorgang van insecten tegen te gaan is het inzaaien van een paar meter wilde bloemen in de berm of langs akkerranden erg populair. Maar dan zoek je de oplossing achteraan het probleem. Als je weilanden niet bespuit, groeit dáár voldoende kruidig gewas.
De paardebloem dood spuiten krijgt niet zoveel aandacht omdat het land groen blijft. Maar als er zo’n spuitwagen door de stad zou rijden, zouden we dan de ramen en deuren niet sluiten?
Paardenbloem
Weilanden hebben groot effect op de aanwezigheid van insecten. Vroeger kwam je in die weilanden pinkster- en paardenbloemen tegen. Daar vonden de insecten hun nectar. En weidevogels vonden die insecten dan weer. Maar onze weilanden zijn dan wel prachtig groen, er groeit alleen maar meer gras. Engels raaigras, een snel groeiende grassoort waar de koeien lekker van eten én waar de boer in voorjaar en zomer ook de wintervoorraad aan persvoer en hooi vanaf kan halen. Want als zijn dieren op stal staan, is zelf verzameld voer natuurlijk een stuk goedkoper dan dat hij het allemaal moet aankopen.
De meeste boeren houden met hun maaibeleid overigens goed rekening met weidevogels die in het voorjaar hun nestje bouwen in de wei. Denk aan de kievit en de grutto. Boeren stellen het maaien uit, markeren de nesten en maaien eromheen.
Maar… dat gras groeit zo snel dat het de vraag maar is of een grutto sowieso dat lange gras nog wel kiest voor een nest. Daarbij heeft een weidevogel eten nodig: insecten. Maar die insecten zijn er haast niet meer, omdat die óók voedsel nodig hebben: die kruidige paarden- en pinksterbloem, die hij niet meer tegenkomt in het groene raaigras-weiland.
De vicieuze cirkel is knap lastig. Boeren gebruiken bestrijdingsmiddelen om gras en maïs optimaal te laten groeien. Dat drukt de kosten, wat hard nodig is voor de vaak lage verkoopprijs. Om bloemen en kruiden te weren worden neonicotinoïden gebruikt. Gras is eenzaadlobbig en bloemen zijn tweezaadlobbig. Neonicotinoïden vernietigen de bloemen (en ook insecten) en laten het gras staan.
En dan heb je ook nog gecoate maïszaden. Daar zit de pesticide al als een laagje om de zaden heen, gecertificeerd en al, met de verkooprechten bij Bayer en dat soort bedrijven. De maïs is zelfs voor sommige pesticiden resistent gemaakt, zodat je bijvoorbeeld zonder verdere gevolgen kunt spuiten tegen een ander grassoort zoals hanenpoten.
Om te voorkomen dat die bestrijdingsmiddelen in het grondwater komen en een bedreiging vormen voor waterorganismen, proberen ze uitspoeling van de bodem tegen te gaan door bijvoorbeeld rogge te zaaien na de maïsoogst. Dat heet een groenbemester. Maar voor nieuw gebruik van het land moet die rogge er weer af. Dat ploegt de boer niet onder, uit tijdwinst wordt roundup gebruikt. Dat is een pesticide. Om te voorkomen dat dat in het grondwater tere… dan ben je weer aan het begin van de cirkel.
Als je niet spuit krijg je vanzelf een kruidenrijk grasland. Margriet, boterbloem, koekoeksbloem, pinksterbloem, tientallen soorten kom je er dan tegen. Maar ja, dan heb je dus minder opbrengst van je land. Hoe meer je het verschraalt, hoe meer kruiden, hoe beter het is voor insecten. Maar tegelijk: hoe minder het land oplevert. In tien jaar haal je er wel de helft minder voedsel voor je vee vanaf.
Hoe verder?
Hoe kom je uit die cirkel? Voedsel als een nutsvoorziening zien en de producent ervan, de boer dus, niet afknijpen? Een eerlijke prijs voor het eten betalen en boeren een garantie-inkomen geven?
