Het RIVM heeft met haar oliedomme uitspraak een goed ronde tafelgesprek over de toekomst van boeren ons land niet echt bevorderd. Salland was altijd koploper op boerengebied. Grote proefbedrijven, honderd jaar landbouwonderwijs, met Veenhuis een joekel van landbouwmachinebedrijf in huis, de Leeren Lampe als debatcentrum…
Dus laten we los van het RIVM toch het goed gesprek wél voeren. Met aan de ene kant onder ogen zien dat de landbouw niet verder kan op de weg die ze nu rijdt. Want stikstof is maar één probleem. Gewasbestrijding (Parkinson), houtsingels verwijderen, de bodem uitputten, biodiversiteit verknallen, zijn ook zo wat van die dingen.
Voor de ja maar’s die aan onze voedselzekerheid denken: wij zouden de wereld van eten voorzien, maar nu blijkt dat de Oekraïne te zijn. Allemaal fabeltjes. Als we allemaal de helft minder vlees eten, praten we nooit meer over een voedselprobleem, om de doodeenvoudige reden dat je voor plantaardig eten maar een achtste deel van je landbouwgrond nodig hebt, voor dezelfde voedingswaarde als vlees.
We hebben tot 2030 om een afslag te vinden op de doodlopende weg. Daarna zijn er veel minder afslagen over en is een ommekeer naar het oude normaal niet meer mogelijk. Albert Einstein stelde al dat ‘als je doet wat je altijd deed, dan krijg je wat je altijd kreeg’. Dus moeten we doen wat we de afgelopen 75 jaar niet deden: dealen met de aarde. Die kan een beetje mens wel aan, maar dan moeten we het niet te gek maken. Want dan stuurt de aarde ons weg en gaat hij (of is het een zij?) verder zonder ons. Een drietal rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPPC) luiden ook de alarmbel: als we nu wat doen kan het nog, maar als we wachten zijn we te laat.
Boeren kunnen ook produceren voor de bouw
We werden op een alternatief gewezen: waarom verbouwen boeren niet voor de bouw. Twee vliegen in een klap. Je krijgt er duurzame huizen van en de landbouwgrond wordt weer nuttig gebruikt.
Biobased bouwmateriaal, denk aan hout, stro, hennep, het zijn perfecte bouwmaterialen. In de groei slaan ze CO2 op, door er een huis van de bouwen blijft dat opgeslagen en wel in het product zitten. Dat je met hout huizen kunt bouwen is evident. Stro is een perfect isolatiemateriaal. Met hennep kun je kalk-hennep bouwen. In Friesland wordt zelfs al lisdodde (die bruine sigaren in de slootrand) verbouwd om te isoleren.
En wij hier in Salland, hoe zat dat ook al weer met de verbouw van stro vroeger, met stoppelvelden na de oogst en de haan die daar dan nog een graantje van mee probeerde te pikken. Je zou er haast een feest voor bedenken!
Positieve effecten voor landbouw. Positieve effecten voor huizenbouw. Maar ook grote winst in wat de boer níet meer verbouwt (monocultuur als maïs en Engels raaigras) en wat de bouwwereld níet meer gebruikt (baksteen en cement). Dan verbouwt niet iedere boer nog voedsel, maar levert hij andere bouwstenen voor de samenleving. Letterlijk bouwstenen, om er gebouwen mee te bouwen.
De natuur kan heel goed zonder de mens. Het omgekeerde gaat niet op.