Plantaardig alternatief is niet per definitie duurzamer dan vlees meldt Veldpost, een magazine voor landbouwnieuws van vooral de agro-industrie. Onderzoek, geleid door lector Peter de Jong van Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) zegt dat ‘de footprint van vlees- en melkvervangers een grotere belasting op land en natuur heeft dan vlees en melk’.
We hebben een tijdje op die resultaten gekauwd. Zou dat onderzoek wel kloppen? Vlees en melk trekt toch een wissel op de natuur? Vallen vegetariërs en havermelkdrinkers dan door de mand? Die vragen, de twijfel, hebben ook de maken met de afzenders. Is Veldpost niet een propagandablad van de agro-industrie, van de uitgever waar Caroline ook werkte? De lector is dan weer van, wat ze zelf zeggen, de duurzaamste hogeschool van Nederland. Maar ja, die school is door studenten recent bezet omdat ze willen dat Larenstein banden met de agro-industrie verbreekt.
We bleven kauwen en herkauwen. Tot we bij de onderzoeksvráág kwam: vlees en zuivel afzetten tegen één op één vervangers ervan. Is dat relevant? Je kunt toch ook heel anders en heel gezond eten, zonder vlees en melk? In Canada staan die niet eens meer in de schijf van vijf! Je hebt vlees en zuivel helemaal niet nodig voor een gezond leven, dus vlees- en zuivelvervangers ook niet.
Als je dus onderzoekt hoe je het gezondst eet (én lekker én goedkoop) en je vergelijkt dat met vlees en zuivel, dan wint dat gezonde dieet het dik. Dat dieet wordt zelfs het win-win-dieet genoemd. Winst voor je eigen gezondheid, winst voor de druk op landbouwgrond, winst dus voor de natuur.
Dat je vlees moet is een frame
Vlees als basis. Vleesvervangers voor het geval je geen vlees eet. Met dat frame probeert de vleesverwerkende industrie ons hun product te slijten.
Net als dat Maurits von Martels op Nieuwsuur ooit zei dat het lichaam vlees nodig heeft.
Net als dat BBB zegt dat we vooral exporteren binnen een straal van 600 kilometer, maar nu blijkt dat er veel varken naar China gaat.
(Toen de NOS daar melding van maakte kreeg je heel gewone beelden van een slachterij te zien, maar de presentatie zei er wel bij: “pas op, nu volgen beelden die als schokkend ervaren kunnen worden.” In zo’n slachterij werken vooral arbeidsmigranten, ze zijn een van de grotere veroorzakers van huizengebrek in ons land.)
Net als Joris Drieprinter die ons wijs maakte dat je drie glazen melk per dag moest. Dat bleek gewoon om van de melkplas af te komen.
Onderzoek klopt
Het onderzoek van lector Peter de Jong van Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) klopt overigens als een bus. We hebben hem het hemd van het lijf gevraagd of hij echt alles meegenomen had in zijn onderzoek: de ecologische afdruk van vleesvervangers is (vaak) groter dan die van een stuk dier.
Methaanuitstoot ook meegenomen? Uiteraard, uitgedrukt in zogenaamde CO2-equivalenten, de standaard voor LCA-studies.
Landgebruik meegenomen? Ja hoor. Biodiversiteit en verzuring niet. Je moet ergens een streep zetten.
Onderzoeker De Jong gaat er van uit dat veel mensen vleesvervangers eten als ze met vlees stoppen. En hij gaat er ook vanuit dat veel mensen vleesvervangers eten omwille van duurzame en ecologische gedachten.
Als dat zo is, is de onderzoeksvraag relevant. Maar is dat zo? Hoeveel bewuste consumenten nuttigen geen vlees en melk en kiezen voor een heel andere samenstelling van hun dieet, met heel andere alternatieven uit de schijf van vijf? De Jong: “Concrete getallen heb ik daar niet over. Het is meer de ervaring die ik heb met het spreken van mensen in mijn omgeving.”
Volgens De Jong is er ook geen hard onderzoek naar hoeveel mensen vegetarisch zijn vanwege dierenleed in de agro-industrie. “Een toenemende aantal consumenten laat zich leiden door dierenleed. Terecht in sommige gevallen maar in geval van melk (doorgaans) niet. Een achterliggende gedachte is dat de mens ook een dier is en evenveel rechten heeft.” Hoe je het bedacht krijgt. Want als die redenering klopt, klopt die andersom ook: dat andere dieren slachthuizen inrichten om ons massaal een kogel door de kop te jagen…
Kortom, vlees- en melkvervangers zijn qua footprint niet beter dan vlees en melk. Maar je hebt vlees en melk helemaal niet nodig!!! Maar hoe komen we dan aan onze eiwitten? Die maakt het lichaam zelf, vanuit aminozuren. Als je je maaltijd goed samenstelt krijg je die voldoende binnen. Als je vlees of melk nuttigt breekt je lichaam die eiwitten eerst af tot aminozuren. Een heleboel ervan heb je niet nodig, van de rest bouw je jouw eiwitten.
Onderzoek dat er wél toe doet
En dan nu het onderzoek dat er wel toe doet, en waarvan je zou verwachten dat ze zich op Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp drukker om zouden maken, omdat ze zich zelf de “duurzaamste hogeschool van Nederland” noemen. Als je je maaltijd samenstelt uit de schijf van vijf zonder vlees en zonder zuivel dan red je de aarde en je eigen lijf. En dat zijn eigenlijk heel milde woorden voor de effecten van dat Planetary Health Diet. Het wordt wel het win-win-dieet genoemd. Het maakt de kans op overlijden door onder meer kanker, hart- en vaataandoeningen en longziekten volgens de onderzoekers 30 procent kleiner. Ook leidt het tot een 29 procent lagere uitstoot van broeikasgassen en ruim 50 procent minder landgebruik voor de .
Studenten van Van Hall Larenstein hadden de school bezet begin juni omdat ze eisten dat alle bindingen met de agro-industrie verbroken worden. Het gaat om ondermeer ABN Amro, Rabobank, FrieslandCampina, Vion Food Group, Agrifirm en The Coca-Cola Company. “Die willen zoveel mogelijk produceren voor een zo laag mogelijke prijs. Dat melkt boeren helemaal uit”, aldus student en activist Arvid Volborth bij Omroep Gelderland. Hij vindt ook dat de school de (indirecte) banden met de fossiele industrie moet verbreken.
We kunnen ons die actie van de studenten wel voorstellen.
