Net als alle andere gemeentes in Nederland, moeten ook de Sallandse gemeentes een GALA ontwikkelen, een gezond en actief leven akkoord. Dat is hard nodig, vindt de overheid, want we leven heel erg ongezond. We zitten zo veel te veel dat je er hart- en vaatziekten van krijgt. Van de kankers is meer dan de helft vermijdbaar. Als we minder uit pakjes koken is de kans op hart-, vaat-, lever-, nierziektes en kanker dertig procent kleiner.
Tegelijk kun je in het restaurant van Isala kroketten kopen en staat er een snoepautomaat in de hal. Scholen maken winst met snackbar-achtige kantines en sportverenigingen kunnen de kas sluitend maken als je maar genoeg bier drinkt. Red Bull is een heel grote sportsponsor…
In opdracht van Binnenlands Bestuur onderzocht Ipsos I&O hoe Nederlanders kijken naar deze inmenging. Daaruit blijkt dat Nederlanders inzien dat de gezondheidszorg onder druk staat en een gezonde leefstijl deze druk kan verminderen. Maar de overheid moet de Nederlander niet door maatregelen dwingen hoe deze leefstijl eruit ziet, dat kunnen zij zelf. Zeggen ze zelf.
Laat leefstijl van Nederlander met rust
De gezondheidszorg in Nederland staat onder druk en de vergrijzing vergroot deze druk ook nog eens, daar zijn we het in Nederland met elkaar over eens. Dit vinden Nederlanders een taak voor de overheid om op te lossen. Maar meer Nederlanders vinden dat de overheid zich niet moet bemoeien met hun leefstijl of dat de rekening van een gezonde leefstijl bij de Nederlanders zelf komt te liggen, dan Nederlanders die hier wel voor open staan. Opvallend is het verschil tussen hoogopgeleiden met lager en middelbaaropgeleiden. Hoogopgeleiden vinden vaker dat mensen zelf iets moeten doen dan lager en middelbaar opgeleiden. Lager en middelbaaropgeleiden vinden juist vaker dat de overheid zich te veel bemoeit met hun leefstijl.
Nederlander beoordeelt leefstijl Nederlanders slecht
Met de leefstijl in Nederland is veel mis, oordelen de meeste Nederlanders. Sporten en bewegen doen we nog wel goed, maar ons eet- en drinkgedrag, rookgedrag, alcohol en drugsgebruik vinden Nederlanders eerder slecht dan goed.
Figuur 1: In hoeverre vindt u dat het in Nederland goed of slecht gaat met … (n=1.026)
Leefstijl is eigen verantwoordelijkheid
Nederlanders vinden zich zelf verantwoordelijk voor hun leefstijl. Ongeveer een derde vindt dat de overheid hier ook een taak in heeft, met name in het voorkomen van drugsgebruik (40%) en het minst voor voldoende bewegen (21%). De rol van de gemeente is kleiner, tussen de 10 en 15 procent ziet hier een taak voor de gemeente. Mensen die vaker vinden dat de overheid of gemeente een taak heeft op deze onderwerpen zijn vaker hoogopgeleid, stemmen vaker op GroenLinks-PvdA en zijn vaker tussen de 24 en 44 jaar. Nederlanders denken ook niet dat het moeilijk is om gezonder te eten en drinken, meer te bewegen en minder alcohol te drinken als zij dat zouden willen.
Figuur 2: Het is moeilijk om … (n=1.026)
Geringe bekendheid acties gemeenten
Gemeenten voeren al activiteiten uit om een gezonde leefstijl te bevorderen. Echter, deze acties zijn maar beperkt bekend. Het meest bekend zijn acties op het gebied van sporten en bewegen. Dit is vooral bekend onder de groep ouderen (65 jaar en ouder).
Figuur 3: In hoeverre bent u op de hoogte van acties vanuit de gemeente om … (n=1.026)
Steun voor niet-dwingende maatregelen om leefstijl te bevorderen
Nederlanders zijn meestal geen voorstander van dwingende maatregelen, behalve als het om roken en drugs gaat. Om gezond eten en drinken te bevorderen hebben Nederlanders over het algemeen meer steun voor maatregelen die niet dwingend zijn en positief stimuleren. Bijvoorbeeld voor lagere belasting op gezonde producten en meer reclame voor gezonde producten. Verboden op ongezond eten in bepaalde gelegenheden of op reclame voor ongezond eten krijgen minder steun.
Voor maatregelen om meer te sporten en bewegen is er relatief veel steun. Mensen die positief stimulerende maatregelen belangrijker vinden stemmen vaker op GroenLinks-PvdA dan op PVV en zijn ook vaker hoogopgeleid. Mensen die op PVV en GroenLinks-PvdA stemmen vinden het vaker belangrijk dat sporten en bewegen goedkoper wordt dan mensen die VVD stemmen.
Wat betreft alcohol is er weinig steun voor dwingende maatregelen zoals een verbod, behalve als het gaat om alcoholgebruik onder jongeren. Hoogopgeleiden en GroenLinks-PvdA stemmers zijn vaker voorstander van dwingende maatregelen rondom alcohol
Meerderheid wil bescherming tegen tabaksrook en een rookvrije generatie in 2040
Om roken tegen te gaan zijn is er over het algemeen meer steun voor dwingende maatregelen. Mensen die dit belangrijker vinden zijn vaker hoogopgeleid en stemmen GroenLinks-PvdA. Zes op de tien Nederlanders vinden het (heel) belangrijk dat de overheid/de gemeente mensen beschermt tegen tabaksrook en dat er een rookvrije generatie is in 2040.
