Remmen UV Technology uit Boerhaar helpt mee medicijnen uit het water te krijgen

Antimicrobiële resistentie (AMR) is volgens de WHO één van de grootste bedreigingen van gezondheid en voedselveiligheid. Het wordt steeds duidelijker dat antibiotica, resistente micro-organismen en hun resistentiegenen zich onzichtbaar verspreiden via water. Het Nederlands Consortium Antibiotica- en Medicijnresten uit Water vraagt daarom ok actie. Van Remmen UV Technology uit Boerhaar maakt deel uit van dat consortium.

Het is van belang dat we AMR ook daar effectief aanpakken. Nederland is een waterland, en waterkwaliteit leent zich bij uitstek voor een Nederlandse rol in de voorhoede. We zijn technisch gezien al in staat om medicijnresten uit water te zuiveren. Aangezien we altijd antibiotica en andere medicijnen nodig zullen blijven hebben, zal wereldwijd de vraag naar technologieën om AMR in water terug te dringen alleen maar toenemen.

Door nu te investeren in duurzame innovatieve technologische oplossingen kan Nederland zijn prominente positie internationaal verder uitbouwen, pakken we AMR en de milieueffecten van andere medicijnresten aan en besparen we ons op termijn de kosten van de schade die AMR en medicijnresten bij de mens en in het milieu veroorzaken. Nederland is al toonbeeld van verantwoord voorschrijven van antibiotica, we hebben nú de kans om dit ook te worden op het gebied van het verwijderen van antibioticaen andere medicijnresten uit water.

Oppervlaktewater en drinkwater

Tegelijkertijd kunnen we met deze aanpak antibiotica- en medicijnresten in het oppervlaktewater in Nederland zelf terugdringen. Verreweg het grootste deel van de medicijnresten in afvalwater is afkomstig van de ‘gewone’ huishoudens. Berekening door het RIVM laat zien dat ieder jaar in Nederland ná de afvalwaterzuivering minimaal 190.000 kg medicijnresten uit urine en ontlasting in het oppervlakte- en grondwater terecht komen.

Deze medicijnresten vormen een risico voor het drinkwater. Een deel van deze medicijnresten, zoals hormonen, verschillende pijnstillers, sommige anti-epileptica en psychofarmaca, hebben een verstorende invloed op de planten en dieren die in het water leven.

Een significant deel van met name antibiotica in water is afkomstig van ziekenhuizen. Omdat in het afvalwater bij ziekenhuizen (‘bij de bron’) de concentraties relatief hoog zijn is het verwijderen van deze antibiotica- en medicijnresten daar het meest effectief. Dan voorkomen we verdere resistentievorming, verspreiding van resistentiegenen en ecologische schade. In ziekenhuizen worden veel zogenoemde ‘last-resort’ (‘laatste strohalm’) antibiotica gebruikt. Deze zijn van levensbelang voor de genezing van patiënten met een infectie met multiresistente bacteriën. Door ook deze antibiotica bij de bron te verwijderen voorkomen we dat bacteriën ook daar resistent tegen worden.

Ziekenhuizen

Medicijnen hebben we nodig. Echter, de resten van onze medicijnen komen, met name via urine en ontlasting (90-95%) in het riool terecht en daarmee vervolgens ook in het oppervlaktewater van sloten en rivieren. Berekening door het RIVM laat zien dat jaarlijks zo in Nederland ná zuivering tenminste 190.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater terecht komen19. Dit staat los van vervuiling met andere opkomende chemische stoffen. Waarschijnlijk gaat het om nog grotere hoeveelheden, omdat de verstrekking van medicijnen in de ziekenhuizen en via over-the-counter verkoop in drogisterijen hierbij niet is meegeteld, en ook ‘terug vorming’ van actieve componenten uit medicijnresten (50-500 ton per jaar) niet.

Deze medicijnresten en andere microverontreinigingen vormen een risico voor het ecosysteem en het aquatisch leven. Het vergt een steeds grotere inspanning om onze drinkwaterkwaliteit op peil te houden.
• De meeste ziekenhuizen en zorginstellingen zijn zich niet bewust van het AMR-probleem
• Beschikbare technologische oplossingen zijn niet of nauwelijks bekend bij ziekenhuizen en zorginstellingen
• De wetgeving met betrekking tot het lozen van afvalwater van ziekenhuizen en zorginstellingen is onvoldoende gericht op het voorkomen van AMR of het beperken van ecologische effecten door de medicijnresten
• De zuivering van afvalwater is met name gericht op zuivering bij centrale rioolwaterzuiveringen en nog te weinig op het tevens zuiveren bij de bron (bij ziekenhuizen en zorginstellingen)

Door betere samenwerking van de geneesmiddelensector, de gezondheidszorg en de watersector wordt het mogelijk de bestaande antibiotica- en medicijnresten in afval- en oppervlaktewater sterk terug te dringen. We hebben in Nederland het overheidsprogramma Ketenaanpak ‘Medicijnresten uit Water’, dat door de VN genomineerd is voor de Future Policy Award. Het Nederlands Consortium Antibiotica- en Medicijnresten uit Water, bestaande uit een ‘Coalition of the Doing’ sluit aan op deze Nederlandse ketenaanpak en richt zich vooral op de verwijdering van antibiotica. Samen met andere ketenpartners beoogt dit Consortium de inzet en waar nodig ontwikkeling van de meest duurzame en doelmatige oplossingen. Binnen Nederland én buiten Nederland!