Baarle Nassau en Baarle Hertog vormen ons eigen gekste grensje. Het is een stukje België in Nederland, met in dat stukje België weer een stukje Nederland. Eerder vielen Bangladesh en India de eer te beurt dat soort gekste grens te hebben met tal van stukjes land in het andere land. Anders dan in Baarle konden daar de mensen echter hun enclave niet uit, want dan moesten ze een visum hebben die ze alleen maar bi de ambassade in eigen land konden halen.
In Baarle hebben ze wel lol om die gekke grens. Het is een toeristische trekpleister met een voordeur midden op de grens. Turks Fruit werd er ooit gedraaid. In België mocht die alleen maar als gekuiste versie getoond worden, dus werd er tijdens de film op toegezien dat de Belgen aan hun kant van de zaal bleven, maar van daar wel gewoon de Nederlandse versie konden kijken.
‘Grensstreken’ gaat niet over onze Sallandse overzeese gebieden aan de andere kant van de IJssel. Weet iemand waarom die malle grens nooit weggepoetst is? Waarom neemt Overijssel de IJssel niet als grens?
Wat een gekkigheid met die grenzen. Tussen de VS en Canada is één lange lijn getrokken, waarmee het de langste rechte grens van de wereld is. Geen feest voor de inwoners van North West Angle en Point Roberts die eerst een stuk door Canada moeten om verder te reizen in hun eigen VS. Vooral in corona was dat geen pretje. Toen was de grens hermetisch gesloten!
Rechte lijnen, ‘wij’ Europese slavendrijvers die met goedvinden van de kerk autochtonen wegjoegen of afslachtten, wij hebben er heel Afrika mee in de problemen geholpen. Niet gekeken naar natuurlijke grenzen waar mensen aan de ene kant sowieso anders zijn dan aan de andere kant, niet gekeken naar nomadenvolkeren die helemaal geen landsstructuur kenden. Nee, gewoon rechte lijnen. Behalve in Namibië. Daar waren de Duitsers de baas, verwoestend de baas: ze pleegden er begin vorige eeuw genocide omdat de eigen bewoners streden tegen de bezetting. Duitsland liet de rechte lijnen van de landsgrens wat aanpassen in het noordoosten omdat daar een rivier liep waar ze interesse in hadden…
‘Grensstreken’ staat boordevol met dit soort voorbeelden. Het fascinerende is dat een grens aantrekkingskracht heeft. Ik ben op vakantie in Griekenland een dagje naar Bulgarije gewandeld. Omdat ik aan de andere kant van de grens wilde zijn. Ze hadden er groente in de voortuintjes… In Finland én in Georgië ben ik naar de Russische grens gegaan. Om er te kijken. Ze hadden er een hoop Kalasjnikovs. En toen de muur er nog stond wilde ik natuurlijk vanuit West- naar Oost-Berlijn. Naar de Kiekebusch Strasse 😉
Van Bokkum schreef zijn boek in 2021. Hij sluit af met Israël en Palestina. Een blik in de toekomst van toen, op basis van wat hij over al die andere gekke grenzen geleerd had. Van Bokkum had het kunnen weten. Het loopt altijd anders dan je denkt.
Het gras bij de buren is altijd groener en dat maakt jaloers. Als wij er helemaal niet meer uit komen met onze erfgrens, kunnen we altijd de rijdende rechter nog inschakelen. Wat je daar op tv ziet is van precies hetzelfde niveau dat politici aantikken als zij over hún grenzen, de landsgrenzen kibbelen.
Henk van Houtum heeft in deze Ted Talk een interessante visie op grenzen. Je zou ze moeten bepalen met cultuur, niet met van die gekke lijntjes op een landkaart.
