The Old Oak begint met een bus die een best grote groep vluchtelingen een achterstandswijk in Engeland komt ‘afleveren’. Je voelt gelijk de spanning. Gelatenheid bij de asielzoekers. Boosheid bij de bewoners. Ik moest terugdenken aan die keer dat ik mijn appartement in Olst kwam bekijken. Toen ik terug wandelde naar het station kwam een politieauto poolshoogte nemen. Wat we aan het doen waren. “Ik kom hier wonen.” Dat gebeurde bij elke scène: elke dialoog en elke gebeurtenis projecteerde ik op mijn eigen leven en mij eigen dorp.
De film, die 110 minuten duurt, speelt zich af in een dorp in Noordoost Engeland, waar de bewoners afhankelijk zijn van de mijnbouwactiviteiten in een nabijgelegen mijn. Na het uitputten van de mijn hebben de inwoners te maken gekregen met een verstikkende economische crisis, waardoor veel jongeren het dorp verlieten op zoek naar kansen, terwijl de overgeblevenen boos zijn op hun land dat hen “in de steek heeft gelaten”. Boosheid over alles, te midden van een saaie routine waarin de tijd verstrijkt zonder enige verandering, zelfs de inwoners bekommeren zich niet om het welzijn van de tijd!
Het was niet vreemd dat het dorp Europees aandeed in Groot-Brittannië, dit perspectief zou overal werken in een verwaarloosd Europees dorp, of het nu in Spanje of Nederland is. Een gevaarlijke cocktail van mensen, het landelijke gemeenschapsleven, de snelle woede, de traagheid in het accepteren van anderen, de voorzichtigheid en de liefde voor het land en vaderland.
De slechte omstandigheden in het dorp en de verslechterde levensomstandigheden in het dorp deden de huurprijzen van huizen verlagen, waardoor het een ideale locatie is geworden voor een Syrisch vluchtelingengezin dat naar Engeland is gekomen op de vlucht voor de oorlog in hun land.
In het licht van deze explosieve mix ontvouwt de film zich: na de komst van de Syriërs escaleert het debat in de lokale kroeg over de aard van de nieuwkomers; diverse problemen worden besproken over de waarde van hun aanwezigheid en de impact ervan op het behoudende dorp met een op zichzelf gerichte gemeenschap.
Door de situatie van de Syrische vluchtelingen die in het begin van de film aankomen, laat de film de uitdagingen zien waarmee plattelandsgemeenschappen worden geconfronteerd bij het omgaan met vreemdelingen en culturele diversiteit. De film laat zien hoe begrip en samenwerking tussen lokale bewoners en vluchtelingen kan leiden tot een verandering in het oppervlakkige, stereotype perspectief op racisme en discriminatie.
Vervolgens ontdekken we dat de film niet de tweedeling tussen vluchtelingen en lokale bewoners belicht, maar duidelijk verwijst naar een derde partij, namelijk de verarmde lokale bevolking, degenen wier economische situatie zo erg is dat ze honger lijden en arm zijn!”
Door het initiatief van het bereiden van voedsel en het organiseren van gezamenlijke culturele maaltijden, een idee dat ontstond tussen de eigenaar van het dorpscafé en de mooie en sterke Syrische jonge vrouw, groeide snel uit tot een initiatief dat anderen van de lokale bevolking omvatte. De regisseur van de film heeft op vaardige wijze de strijd omgezet naar een gemeenschappelijke vijand: armoede. Er wordt een krachtige boodschap overgebracht over de kracht van eenheid en solidariteit tussen verschillende individuen.
De film toont hoe de gemeenschappelijke eettafel een plek kan zijn voor dialoog en begrip, waar menselijke verbindingen worden versterkt. De gedeelde eettafel zorgde ervoor dat het verhaal zich ontwikkelde om de geleidelijke veranderingen in standpunten van mensen jegens anderen te laten zien, waardoor ze gemeenschappelijke problemen begonnen te begrijpen en samen aanpakten.
Hier ligt het humane punt dat de regisseur wil benadrukken: in feite was het racisme in dat dorp niet gericht tegen nieuwkomers, maar eerder een uitlaatklep voor sociale, economische en politieke druk. De ware aard van deze plattelandsgemeenschap was vriendelijkheid!
Tegelijkertijd was het Syrische meisje een goed voorbeeld van vluchtelingen die echt positief willen bijdragen aan de samenleving en geen last willen zijn voor de gastgemeenschappen. De persoonlijke ontwikkeling van de personages blijft veranderen in de loop van de tijd, waarbij hun standpunten en gedrag ten opzichte van anderen veranderen. Dit lijkt de belangrijkste boodschap van de film te weerspiegelen over het vermogen tot verandering, het bouwen van bruggen van begrip en samenwerking, integratie en uiteindelijk solidariteit, wat we aan het einde van de film zagen toen de vader van het Syrische meisje stierf in de cellen van het misdadige Assad-regime, en alle dorpsbewoners zich verenigden met het Syrische gezin in een aangrijpende menselijke solidariteitsceremonie.
Een zak zout met iemand gegeten hebben
Dit is een Nederlandse uitdrukking die de kern van wat de film wil overbrengen weerspiegelt, en het opvallende is dat deze uitdrukking een Arabische tegenhanger heeft in een Syrisch gezegde dat zegt: ‘Tussen jou en mij is er zout en brood’. Dit draagt een sterke betekenis in de Syrische volksgeest, waar ’tussen jou en mij zout en brood delen’ betekent dat we samen eten, dat je veilig bent bij mij en ik veilig ben bij jou, dat we elkaar niet zouden verraden. Ik denk dat er vergelijkbare gezegden zijn in zowel Nederland als Syrië over dit onderwerp.
Het was eigenlijk het meest interessante aan de film dat we hier in Salland al sinds het begin van vorig jaar een projectplan hebben, dat in principe bijna overeenkomt met het initiatief dat de film naar voren bracht, namelijk samenkomen aan de eettafel. Misschien waren we in Salland al vooruit aan het denken over zo’n initiatief, omdat onze gemeenschap, hoewel niet geconfronteerd met schrijnende armoede, wel een grote behoefte heeft aan het openen van deuren naar elkaar, aan het openen van ramen (hoewel de ramen in Nederland groot zijn), en aan het overbruggen van afstanden!
De sociale en culturele initiatieven die mensen rond eettafels samenbrengen, zijn geen luchtkastelen, maar zijn realistisch en tastbaar. Die momenten waarop iedereen samenkomt om een maaltijd te delen, weerspiegelen de geest van solidariteit en samenwerking die we kunnen hebben.
De hoop die deze film overbrengt, is geen loze hoop of fictie, maar een haalbare realiteit. De film laat zien hoe communicatie en begrip tussen verschillende culturen positieve verandering kunnen brengen en kunnen bijdragen aan het opbouwen van begrip en samenwerking.
In onze gemeenschap realiseren we ons dat de kracht ligt in samenwerking en solidariteit tussen mensen van verschillende achtergronden.
We moeten onze harten en deuren voor elkaar openen om kennis, cultuur en liefde te delen.
Hasan Kaddour beschrijft in zijn boek ‘het verhaal van mijn twee dorpen’ over zíjn vlucht en wederopbouw van een nieuw leven.
Trailer The Old Oak
