Letterluk sinds mēēnsnheugenis hebbe wie à te maakn met nodeloze ellende det wie oarlog nuumt. En nog steeds hef ‘De Mens’ d’r nie van e-leerd. Noe hej weer Hamas die gruweluk beestachtig te wark e-goane is in Israël. En dan hej ok nog luu die zulke barbarij goed proat want “Israël onderdrukt al joaren stelselmoatig de Palestijnen.” Gek genog gíét bie diezelfde luu det goedproat-argument dan weer nie op bie, bèveurbeeld, de miljoenen Russen die in Oost Oekraïne à joaren onderdrukt wut.
Elk vèrhaal hef meerdere kaantn. Woar d’r 2 vecht hebt d’r 2 schuld mà iederíéne hanteert in elke kwestie alleent díé argumentatie, die h’m op det moment ’t beste uutkump. En vaake ok nog e-baseerd op een totaal gebrek àn kennis van de (meestà heel lange) veurgeschiedenis van zo’n conflict of oarlog.
Hoe dan ok, ’t is nooit de gewone bevolking det op een oarlog ànstuurt, ok à schrik ie oe kapot aj zíét hoe wichter in conflictgebied’n indoctrineerd wut met vijandbeeld’n en ze op kleuterlēēftied à demonstratief met woapens en vlagg’n paradeert.
Nee, ’t bint de politieke leiders die oarlogszuchtig bint. Gin enkel weldēnkend mēēnse wul oarlog. Mà keer op keer stuurt wēreldleiders d’r wè op àn en as de ellende íénmoal ganks is, is de bereidheid zo’n oarlog te stopm nauweluks ànwezig. Dan spelt belang’n as geld en macht de absolute hoofdrol.
En de duuzenden slachtoffers die d’r valt zal ze een zörge wēēn. Want in plaase doarvan mut d’r nog meer woapens op àn en nog meer mankracht, as of ’t pöppeties betreft. As of ’t gin lēēvende wezens, mēēnsn, zönen, dochters bint. Hun eig’n wichter stuurt disse, zich boav’n iederíéne verheevn vuulende, machtswellustige wereldleiders natuurluk nie noar ’t front.
Veur wie ’t met die telkens voartdurende oarlogszucht íéns is; zol ie oezelf of oe eig’n zönne of dochter de dood in wuln jaagn ?
Of veur de rest van hun lēēm getraumatiseerd en verminkt terugge wuln zíén ? Woerumme juich ie de vernietiging van aandere onschuldige jonge lēēms dan wè toe ?
PROAT’N is ten olle tied’n de íénige oplössing um conflict’n en oarloag’n te beëindig’n of nog better, te veurkomm’n.
Noe bint d’r heel velle líédties met dit onderwarp as thema. Ik hebbe kēūzn veur ’n nummer det in olle (töt nog toe 3) edities van de Lutnbargse Top700 op íéne stoane hef.
Eerluk gezeg kend’n ik ’t eerder heemoa nie zo goed. En de waardering is goandeweg met de joaren e-kömm’n. Mà noe ik mie warkeluk in dit líéd verdíépt hebbe umwulle van dit Plaatnportret kan ik oe zegn det ’t mie, met de huidige mensonterende wreedheedn op mien netvlies, zelfs raakt !
Wat – in – godsnaame – dóét – mēēnsn – mekaare – toch – àn ?
James Hetfield en Lars Ulrich van Metallica bint de skríévers van ’t líéd. ’t Heet ‘One’ en ’t is ’t 1ste nummer van de band – de meest succesvolle Metalband ooit – woarveur een videoclip e-maakt is. Doarin bint orginele beeld’n te zíén uut de film ‘Johnny got his gun’. Een film die dankzij Metallica asnog een succes wönn’n.
‘One’ (veur ’t eerst uut-e-brach in 1989) gíét oaver de waanzin van oarlog en ’t on-veur-stel-ba-re leed det doarmet gepaard gíét. ’t Zol vèrplichte kost mun wēēn veur elke politieke leider die zo graag met aandermans lēēm spelt.
Opmarking: Op de tullefoon is de tekst mèschien lastig lēēzn. Det gíét better àn aj de ondertitelde videoclip op oe computer bekiekt.
