Paul Kortekaas: Boeren zijn niet het probleem maar de oplossing. Triodos Bank wil ze helpen in de omschakeling

Sallander Paul Kortekaas (Manager team Landbouw bij Triodos bank): “Wij gaan graag in gesprek met ondernemers die positief in de transitie staan maar het lastig vinden om daadwerkelijk om te schakelen. Het omschakelkrediet is daarbij een belangrijk middel. Geen standaardkrediet, maar altijd afgestemd op de omstandigheden van de betreffende ondernemer.

Interessant? Deel het artikel

Paul Kortekaas
Paul Kortekaas

“Omschakelen van traditionele landbouw naar natuurinclusief of biologisch is mogelijk met de juiste maatwerk ondersteuning. . Daarom heeft de Triodos Bank een omschakelkrediet ingesteld om de overgangsperiode financieel te overbruggen.” Dat zegt Paul Kortekaas, Manager team Landbouw en Voeding bij Triodos.

Transitieformule Triodos

Triodos maakt serieus werk van de landbouwtransitie en was deze week ook nadrukkelijk betrokken bij een ongevraagd 10-puntenplan voor de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om te komen tot een werkend perspectief voor een toekomstbestendig landbouw- en voedselbeleid. Om op die manier mee te werken aan oplossingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen van klimaat, biodiversiteit, dierenwelzijn en gezondheid waar we allen voor staan. Voor een leefbaar en vitaal platteland met perspectief voor alle boeren die daar invulling aan willen geven.

Visie

Paul Kortekaas: “Eén van de oorzaken voor de ontstane maatschappelijke onrust onder een grote groep boeren is het gebrek aan een heldere toekomstvisie. Een visie die langjarig wordt ondersteund met de noodzakelijke wettelijke en financiële instrumenten. Een perspectief voor de land- en tuinbouw waarbij voedselproductie hand in hand gaat met het leveren van maatschappelijke diensten als biodiversiteit, schone lucht, schoon water, een vruchtbare bodem en gezonde voeding. Met Triodos willen we daar wél aan werken en daarom denken we graag mee, bijvoorbeeld over de verbetering van de bedrijfsvoering en het vergroten van duurzame impact.” d.”

In een open brief aan de boeren schrijft de bank:

In de protesten tegen de stikstofplannen van het kabinet horen wij de noodkreet van boeren die klem zitten in een failliet landbouwmodel. Hoge kosten, lage marges, hoge schulden, zonder uitzicht dat het morgen beter gaat. Dat is begrijpelijk. Want boeren zijn niet het probleem. Ze zijn vooral slachtoffer van het huidige systeem. En onderdeel van de oplossing.

Toekomstperspectief

Het gezonde en veerkrachtige voedselsysteem van de toekomst is er namelijk al. Het wenkend perspectief waar op dit moment veel vraag naar is, bestaat al. Vele boeren zijn hier al onderdeel van. We zien dit elke dag terug bij de boeren, biologische winkels en andere spelers in de voedselketen die we sinds onze oprichting in 1980 financieren.

Een groeiende groep burgers draagt hier aan bij. Hun boodschappenmand is steeds vaker gevuld met goed en gezond eten.

De toekomst is een gezond en veerkrachtig voedselsysteem dat in de eerste plaats gezonde voeding produceert. Met voedsel dat minimaal wordt bewerkt, zodat je weet wat je eet, en betaalbaar is voor iedereen.  Het produceert voeding op een manier die gezond is voor de aarde. Draagt zorg voor een gezonde bodem en biodiversiteit, als basis van ons bestaan, en die van de generaties na ons.

Een gezond en veerkrachtig voedselsysteem betaalt de producenten van onze voeding een eerlijke prijs. Een prijs gebaseerd op een gezonde  handelsverhouding zonder machtsconcentraties van enkelen en met een prijs die boeren in staat stelt voedzaam eten te produceren op een vruchtbare bodem vol organismen.

Het komt er nu op aan dat beschikbaar te maken voor iedereen: voor boeren die willen omschakelen, en voor burgers die goed, gezond en betaalbaar eten wensen. Wij staan met een speciaal omschakelkrediet  klaar voor boeren die de overstap willen maken naar biologische landbouw.

Laten we gezamenlijk werken aan een sociaal en ecologisch veerkrachtig voedselsysteem, dat boeren in staat stelt gezonde voeding te produceren voor iedereen. Want alleen met inzet van iedereen kunnen we een leefbare wereld achterlaten voor onze kinderen en kleinkinderen.

Aanbevelingen minister

Samen met duizenden biologische-, biodynamische-, agro-ecologische- en kringloopboeren is een tiental aanbevelingen aan de minister overhandigd.

  • Duurzaam boeren kan alleen als er een eerlijke prijs wordt betaald. Zorg daarom voor belasting op niet duurzaam geproduceerd voedsel voor de externe kosten die het met zich meebrengen en maak daardoor duurzaam geproduceerde producten relatief goedkoper. Een mix van heffingen op ongewenste externe effecten, differentiatie met BTW en betalingen voor maatschappelijke diensten is een randvoorwaarde om te zorgen dat duurzaamheid loont. Hier draagt de gehele keten een grote verantwoordelijkheid. Als de prijzen worden gecorrigeerd naar de daadwerkelijke kosten, zal iedere consument graag voor de duurzame (biologische) producten kiezen. Ook fiscale maatregelen die nu veelal gericht zijn op investeringen in schaalvergroting en productieverhoging moeten worden omgebogen om de gecombineerde maatschappelijke opgaves te realiseren.

 

  • Richt je met beprijzen en wetgeving op bronmaatregelen. Een grote groep boeren laat zien dat dierwaardige landbouw zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen en geen of beperkte import van veevoer prima mogelijk is. Ook reductie van stikstof begint bij het terugdringen van import van veevoer en toepassing van stikstof-kunstmest. Technologie kan behulpzaam zijn in de landbouw, maar moet dienend zijn aan systeemoplossingen en dierenwelzijn. De beloftes voor inzet van nieuwe technologie zijn vaak sterk gekleurd vanuit de financiële belangen van de leveranciers en kredietverstrekkers. De noodzakelijke omslag van ons voedselsysteem zal onvermijdelijk ook een verschuiving betekenen van het verdienmodel van toeleveranciers en afnemers, naar een verdienmodel voor de boer en zijn omgeving.

 

  • Streef naar een grondgebonden landbouw en sluit de kringloop in de vorm van volledig plantaardige of gemengde bedrijven of koppelbedrijven die mest en voer uitwisselen. Daarnaast is er ruimte voor een sterk gereduceerde varkens- en pluimveesector die vooral vanuit reststromen worden gevoerd en waar dieren op een dierwaardige manier worden gehouden. Laat grote, intensieve veebedrijven met weinig of geen grond, die vaak de grootste piekbelasters zijn, als eerste in aanmerking komen voor uitkoop. Bij het sluiten van de kringloop hoort onderzoek naar het terugbrengen van humane mest in de kringloop en het voorkomen van voedselverspilling.

  • Zorg voor maatwerk en duidelijkheid met oog voor de boeren die deel van de oplossing zijn. Geef boeren die willen stoppen een passende vergoeding voor hun bedrijf. Maar borg als overheid dat die gronden, al dan niet als landschapsgrond, beschikbaar komen voor boeren, ook eerste generatie boeren, die de gecombineerde maatschappelijke opgaves Boeren die vanwege hun bedrijfsmodel niet of nauwelijks bijdragen aan de problemen en juist inhoud geven aan het perspectief moeten – in lijn met de recentelijk aangenomen motie in de Tweede Kamer hierover – zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen dat ze door kunnen met hun bedrijf. Dat biedt ook perspectief voor nieuwe boeren en boeren die de omslag nog gaan maken.

 

  • Zorg voor ondersteuning voor iedere boer die zich verder wil ontwikkelen op het pad van verduurzaming. Zowel op teelttechnisch als bedrijfseconomisch- en sociaal-psychologisch vlak. Geef daarbij ook duidelijke richtlijnen over de tijdshorizon voor verandering en zorg voor onafhankelijk advies. Hiervoor zijn relevante voorstellen uitgewerkt door Boerenperspectief en de Plaatsen. Benut en waardeer daarbij de kennis en ervaring van boeren die verschillende vormen van kringlooplandbouw al hebben ontwikkeld of hiermee experimenteren. Stimuleer en erken collegiale toetsing. Een waardevolle, stimulerende en ook bindende vorm voor de ontwikkeling van een boerenbedrijf. Gebruik deze methode als waardevol alternatief voor externe controleurs die straks de scores op de KPI’s gaan turven.

 

  • Zorg voor voorlichting over duurzame voeding, leg reclame voor ongezonde voeding aan banden en geef als overheid het goede voorbeeld met inkoopbeleid. Zorg voor een stimuleringsbeleid om het aandeel biologisch, plantaardig en duurzaam lokaal voedsel in het bestedingspatroon van burgers fors te verhogen in lijn met de Europese Farm to Fork strategie. En stimuleer een gezond voedselpatroon, ook door reclame voor ongezonde voeding aan banden te leggen. Wees alert op greenwashing met nieuwe termen die niet vanuit ofwel een directe boer-burger verbinding komen ofwel middels onafhankelijke keurmerken worden geborgd. Geef als overheid als ‘launching costumer’ het goede voorbeeld met een duurzaam inkoopbeleid voor overheidsinstellingen en met subsidies ondersteunde partijen. Zo draagt de overheid direct bij aan het creëren van een substantiële markt voor deze producten.

  • Versterk de positie van de boer in de korte keten. Investeer in gezamenlijke klimaatneutrale regionale transportsystemen, in transparantie over de mate van duurzaamheid van de lokale boeren en producenten en ondersteun effectieve (digitale) verkoopkanalen. Zorg in de eerste ontwikkelfase voor afstemming van vraag en aanbod voor lokale producten door regie te voeren per gebied. Als de boer een serieus alternatief verkoopkanaal heeft versterkt dit zijn of haar relatie tot de andere ketenpartijen zoals supermarkten.

 

  • Grondbeleid moet ten dienste staan van duurzame landbouw. Extensieve landbouw kan niet tot bloei komen zonder toegang tot betaalbare grond. De grondprijzen zijn extreem hoog. Zorg met fiscaal aantrekkelijke instrumenten voor investeringen in landbouwgrond door bijvoorbeeld gespecialiseerde grondbanken of pensioenfondsen, op voorwaarde dat deze gronden voor reële vergoeding langjarig worden verpacht aan boeren die aantoonbaar rekening houden met de natuur. Dit geeft ruimte aan een nieuwe generatie boeren die als gevolg van de huidige grondprijzen onmogelijk een duurzaam bedrijfsmodel kunnen realiseren. Herzie hiervoor ook de pachtwet, zodat deze dienend wordt aan de lange termijn opgaves en uitputting van bodems middels kortlopende pacht wordt voorkomen.

 

  • Veranker de principes van natuur-inclusief boeren in het agrarisch onderwijs en betrek boeren bij het onderzoek naar de transitie. Het agrarisch onderwijs zal als vertrekpunt moeten nemen hoe je als toekomstige boer klimaatneutraal en dierwaardig kan boeren op basis van de ecologische draagkracht van de omgeving. Daarnaast is er behoefte aan participatief onderzoek naar vormen van agro-ecologische, biologische en natuurinclusieve bedrijfsvoering. Het huidige model van ‘topsectoren’ onderzoek, waarbij een groot aandeel aan private financiering wordt vereist, leidt tot eenzijdig onderzoek met bestaande commerciële belangen. Onderzoek naar nieuwe vormen van waardencreatie komt zo niet tot stand. Financier maatschappelijk relevant onderzoek en betaal de deelnemende boeren die hun kennis en ervaringen willen delen.

 

  • Zorg voor rechtvaardige, passende en stimulerende wet- en regelgeving. De huidige wet- en regelgeving is vooral gericht op een industriële landbouw en de voedingsmiddelenindustrie. Het heeft geleid tot hinderende wetgeving en subsidieprogramma’s die niet aansluiten, vrijwel onhaalbare vereisten voor de omgang met vee en onnodige administratieve lasten voor kleinschalig werkende boeren en boeren met gemengde bedrijven. Zorg daarom voor een ander wetgevend kader gebaseerd op vertrouwen en passend beleid voor duurzame boeren en geef zo ruimte voor een natuurvriendelijke werkwijze. Maak het daarmee ook aantrekkelijk voor andere boeren om naar deze vorm van landbouw over te stappen. Wees qua beleid consequent op nationaal, Europees en mondiaal niveau. Pleit voor gelijkwaardige criteria voor import en het sluiten van de Europese grenzen voor producten die niet aan onze eigen standaarden voldoen. Pas die criteria ook toe bij projecten in derde landen.

Ondertekend door:
Biohuis, Caring Farmers, Federatie van Agro-ecologische Boeren (BD-Vereniging, Bio-Tuinders Vereniging, Bio-Vegan Netwerk, CSA Netwerk Nederland, Vereniging Toekomstboeren), Herenboeren Nederland

Ondersteund door:
Bionext, Land & Co, Louis Bolk Instituut, Stichting Aardpeer, Stichting BD-Grondbeheer, Stichting Demeter, Stichting Land van Ons, Stichting Lenteland, Stichting Warmonderhof, Transitiecoalitie Voedsel, Triodos Bank.

 

 

.

Word supporter van HierinSalland

HierinSalland is voor, maar ook van Salland. Word supporters en ondersteun ons. Door mee te doen of met een kleine bijdrage.

Interessant? Deel het artikel

Meer over

Blijf op de hoogte

Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.