Dit is een aflevering in de serie ‘ventilatie op scholen’, gemaakt door studenten van de school voor journalistiek Windesheim. De serie is gemaakt in verband met corona en het eventuele besmettingsgevaar op scholen in verband met de kwaliteit van de ventilatie. Lees hier de eerder geplaatste artikelen.
Door Sam Blom, Job Mol en Bart Sollman
Er is de laatste tijd al veel gezegd en geschreven over het binnenklimaat in schoolgebouwen. De problemen zijn groot. De kwaliteit van het binnenklimaat is te laag, het heeft niet genoeg prioriteit en er is te weinig kennis over. Maar waarom is dat eigenlijk een probleem? Wat zijn de positieve effecten van een goed binnenklimaat in scholen?
Zoals we eerder zagen besteden scholen hun budget zo min mogelijk aan ventilatie. Liever geven ze hun geld uit aan het onderwijs zelf, zoals betere materialen of extra cursussen voor docenten. Toch zouden scholen er ook vanuit een onderwijsstandpunt goed aan doen om hun binnenklimaat op orde te krijgen. Dat leidt namelijk niet alleen tot een betere gezondheid van de kinderen, maar ook tot betere leerprestaties.
Dat ontdekte het Fraunhofer Institut, een gerenommeerde Duitse organisatie voor toegepast wetenschappelijk onderzoek, al in 2015. Ze bestudeerden verschillende studies over het effect van een goede ventilatie op de schoolprestaties. Deze studies gaven allemaal net wat andere resultaten. Zo zei een studie uit Bako-Biro uit 2012 dat een stijging van het ventilatieniveau van 1 naar 8 liter per seconde bij sommige leerlingen kan leiden tot een stijging van de prestaties van 2,2 tot soms wel 15%. Een onderzoek van Petersen wees een stijging in de leerprestaties van 3,2 tot 7,8 procent uit, als het ventilatieniveau steeg van 1,7 naar 6,6 liter per seconde. Hoewel de specifieke resultaten dus verschilden, kwamen alle onderzochte studies wel tot dezelfde conclusie: goede ventilatie zorgt voor betere schoolprestaties.
Daarnaast lijkt de CO2-concentratie invloed te hebben op het concentratieniveau van leerlingen. De verschillen zijn kleiner dan bij het ventilatieniveau, maar er lijkt een verlies aan concentratie en aandacht bij leerlingen plaats te vinden wanneer het CO2-gehalte in de lucht toeneemt. Eén van de onderzochte studies is die van Coley uit 2007, die een aandachtsverlies van 5% registreerde wanneer de CO2-concentratie steeg van 690 naar 2909 ppm (parts per million). Hoewel in andere studies geen percentage werd gegeven, gaven die ook allemaal aan een verlies van concentratie op te merken wanneer de CO2-concentratie toeneemt.
Peter Weitzmann, Deens expert op het gebied van binnenklimaat, deed onderzoek op de school waar hij in het bestuur zat, de Byens Skole in Kopenhagen. “We hebben contact gehad met de DTU, de technische universiteit Denemarken, waarmee we een test hebben opgezet. We gingen de ene week de cognitieve vaardigheden van de leerlingen testen mét ventilatie en goed licht en de andere week zonder ventilatie en goed licht. Wat bleek? Als we één van deze factoren hadden, dus óf ventilatie óf goed licht, dan verbeterden de cognitieve prestaties met 2-3%. Hadden we echter allebei, dan was er een verbetering van 8-10%.” Tussen leerlingen bleek er nog wel verschil te zitten. “De man van de DTU die de test deed, zei dat de slechtste leerlingen de grootste progressie zouden boeken. Goede leerlingen zouden het sowieso wel goed doen, maar slechte leerlingen zouden hun leerprestatiesecht kunnen verbeteren met een beter binnenklimaat.”
Een slecht binnenklimaat op scholen kan dus grotere gevolgen hebben dan je misschien in eerste instantie denkt. Naast dat het de gezondheid van de leerlingen en docenten kan aantasten, kan het ook zorgen voor slechtere schoolprestaties van leerlingen, zeker leerlingen die het inhoudelijk al moeilijk hebben op school. Scholen lijken er dus goed aan te doen om de docenten eens op een cursusje minder te sturen en in plaats daarvan het binnenklimaat eens goed aan te pakken.
