In Museum de Fundatie in Zwolle opent op 6 september Thuis bij Ter Borch. De tentoonstelling, in samenwerking met het Rijksmuseum in Amsterdam, vertelt voor het eerst het verhaal van de werking van het ‘atelier’ van de Zwolse kunstenaarsfamilie Ter Borch en de uitwisseling van artistieke inspiratie tussen de familieleden: vader Gerard en zijn kinderen Gerard, Gesina, Harmen, Anna en Moses. Ruim 70 werken op papier en 35 schilderijen uit Nederlandse, Europese en Amerikaanse musea en particuliere verzamelingen komen naar Zwolle.
De tentoonstelling, samengesteld door Marjorie E. Wieseman, conservator en hoofd van de afdeling Noord-Europese Schilderkunst in The National Gallery of Art (Washington), geeft een overzicht van de meest recente wetenschappelijke inzichten en ontdekkingen. Thuis bij Ter Borch is tevens een samenwerking tussen verschillende Zwolse organisaties. Academiehuis Grote Kerk en ANNO Stadsmuseum Zwolle organiseren dit jaar beide ook een tentoonstelling rondom het thema.
(Lees verder onder afbeelding)
Omvangrijk archief
Hoewel slechts één familielid (Gerard ter Borch de jonge, 1617-1681) professioneel kunstenaar werd, wijdde de hele familie zich gepassioneerd aan het tekenen en schilderen. Vader Gerard ter Borch de oude (1584-1662) stimuleerde het tekentalent van al zijn kinderen. Zij tekenden en schilderden elkaar, poseerden voor elkaar en kopieerden elkaars werken. Aan de hand van een omvangrijk archief dat Gesina ter Borch (1631-1690) en haar nazaten bewaarden en dat in 1886 door het Rijksmuseum werd verworven, is het mogelijk het werk van één van de meest getalenteerde Nederlandse kunstenaarsfamilies nauwkeurig te reconstrueren.
Museum de Fundatie
Het eerste deel van de tentoonstelling in Museum de Fundatie introduceert elk lid van de familie met een reeks portretten die door de kunstenaar zelf of door één van de familieleden zijn geschilderd of getekend. Van elk familielid worden zijn of haar specifieke talenten en interesses uitgelicht en in bredere context wordt aandacht besteed aan de artistieke gemeenschap in Zwolle en het tekenonderwijs dat in de 17de eeuw in de Republiek gangbaar was. Portretten, karakterstudies, landschappen, stadsgezichten en tafereeltjes uit het dagelijks leven laten zien hoe ongelofelijk veelzijdig deze kunstenaarsfamilie was.
Gerard en Gesina
Naast het familieatelier wordt in de tentoonstelling aandacht besteed aan de succesvolle loopbaan van Gerard ter Borch de jonge als professioneel kunstenaar. Hij maakte vooral portretten en thematische schilderijen. Fascinerend contrast met zijn carrière is het verhaal van zijn talentvolle halfzus Gesina als kunstenares, dichteres en familiearchivaris. Voor Thuis bij Ter Borch leent het Rijksmuseum -voor de eerste keer- een werk van Gesina uit dat vorig jaar werd verworven: een postuum portret van haar broer Moses (1645-1667) als tweejarig kind.
Internationale bruiklenen uit Europa en de VS
Musea uit binnen-en buitenland lenen voor deze tentoonstelling kunstwerken uit: naast een zeer genereuze bruikleen van ruim 60 werken uit het Rijksmuseum, zijn in Thuis bij Ter Borch ook schilderijen, tekeningen en gravures te zien uit Den Haag, Haarlem, Leiden, Rotterdam, Otterloo, Antwerpen, Brussel, Braunschweig, Londen, Manchester, Parijs, Wenen, Praag, New York, Washington, Detroit en Los Angeles.
Beatrice von Bormann, directeur Museum de Fundatie Zwolle: ‘Leren ván en mét elkaar geeft stimulans aan creativiteit. Dat is het overkoepelende thema voor Thuis bij Ter Borch en dat is waar Zwolle, de opleidings- en dienstenstad met een groot cultureel draagvlak, voor staat. Ter Borch hoort in deze stad thuis en dat gaan wij groots vieren.’
(Lees verder onder afbeelding)
Ter Borch in Zwolle
Sporen van de familie zijn op veel plekken in Zwolle en omstreken nog aanwezig. Er staan verschillende van hun woonhuizen in de stad, er zijn grafstenen in Academiehuis/Grote Kerk en op veel tekeningen en schilderijen staan bekende Zwolse locaties. Er komt een rondleiding door het Zwolle van de Ter Borchs, die de verschillende locaties met elkaar verbindt.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie met essays van Marjorie E. Wieseman, Ilona van Tuinen (Rijksmuseum Amsterdam), Geertje Havers & Michael Klomp (Collectie Overijssel) en Chourouk Hriech (beeldend kunstenaar). Een uitgave van Museum de Fundatie en W-books.
Titel: Thuis bij ter Borch. Prijs: 29,95
Thuis bij Ter Borch
Museum de Fundatie Zwolle
6 september 2025 – 1 februari 2026
Stadsprogramma
De grote Zwolse instellingen zijn samen met het creatieve onderwijs en de creatieve branchevereniging verenigd in de zogeheten ‘C7+’. Dit samenwerkingsverband heeft als één van haar doelstellingen om te komen tot een krachtige culturele programmering en positionering voor de stad Zwolle.
Academiehuis Grote Kerk Zwolle
Academiehuis Zwolle wil in samenwerking met kunstenaar Jasper Abels met de tentoonstelling Gesina ter Borch aandacht vestigen op haar bijzondere leven, vanuit een hedendaags perspectief. Replica’s van haar tekeningen, hedendaagse mode, historische elementen en een inspirerende mix van beeld en ambacht vertellen het verhaal van Gesina en verbinden het verleden met het heden, waarmee haar kracht als vrouw wordt benadrukt.
September 2025 – februari 2026. www.academiehuis.nl
ANNO Stadsmuseum Zwolle
In de verschillende ruimtes van dit museum komen thema’s uit verleden en heden aan bod. Hoe was het leven in het 17de-eeuwse Zwolle? Hoe was de ouder-kind relatie, in vergelijking met nu? Wie had er toegang tot de gezondheidszorg? Kansen(on)gelijkheid, gender(on)gelijkheid en het verhaal van Zwolle worden belicht aan de hand van bruiklenen en hedendaagse kunst.
September 2025 – februari 2026. www.anno.nl
Betrokken organisaties bij Thuis bij Ter Borch in Zwolle
- Academiehuis/Grote Kerk
- ANNO Stadsmuseum Zwolle
- ArtEZ Academie voor Art & Design Zwolle (HBO)
- Bibliotheek Stadkamer Zwolle
- Cibap vakschool voor vormgeving (MBO)
- Collectie Overijssel
- Creative Works
- Filmtheater Fraterhuis
- Hedon Magna Zwolle
- VAKTOR
- het Vrouwenhuis
- Zwolle Marketing
- Zwolse Theaters.
(Lees verder onder afbeelding)
Lees hier meer over de tentoonstelling Thuis bij Ter Borch
Over Museum de Fundatie
Museum de Fundatie is een van de belangrijkste musea in het oosten van Nederland. Het toont makers van diverse disciplines en achtergronden, signaleert nieuw talent en werkt nauw samen met verschillende opleidingen in Zwolle. Het museum programmeert internationaal en is tegelijkertijd diep verankerd in Overijssel. Museum de Fundatie staat open voor iedereen en biedt een afwisselend programma, van oude tot en met hedendaagse kunst en vormgeving. Museum de Fundatie beheert twee kunstcollecties: de Fundatie Collectie (in het bezit van Stichting Hannema-de Stuers Fundatie) en de kunstcollectie van de provincie Overijssel. Wisselende tentoonstellingen en presentaties vanuit de collectie zijn op twee locaties te zien: Museum de Fundatie in Zwolle en Kasteel het Nijenhuis, met beeldentuin, in Heino/Wijhe.
