Winkelstraat onder druk
Winkeleigenaren en vastgoedondernemers probeerden een Bedrijven Investerings Zone (BIZ) van het Raalter centrum te maken. Dit mislukte door een gebrek aan draagvlak. Logisch, want de belangen zijn te divers en ondanks de subsidie moeten ondernemers flink meebetalen.
Voorbeelden van succesvolle BIZ-initiatieven elders zijn verbeterde veiligheid, nettere straten, aantrekkelijke evenementen, betere parkeergelegenheid en professionele gebiedsmarketing. In Raalte blijft de focus op winkelen en horeca, omdat overheidssubsidie alleen doorgaat als 65% van de ondernemers meebetaalt. Maar is dit nog de juiste insteek?
Verandering van perspectief: van winkelstraat naar dorpscentrum
Als je enkel naar gisteren en morgen kijkt, lijkt het logisch om de winkelstraat te behouden. Maar wat als je 30 jaar terug en 30 jaar vooruit kijkt? Hoe lang bestaat het concept van de winkelstraat eigenlijk? En wat betekenen verbeterd vervoer en internet voor de toekomst ervan?
Historisch gezien waren winkels letterlijk ‘hoeken’ in woonwijken. In veel landen, zoals Albanië, zie je dit principe nog steeds terug. In Nederland werden winkelstraten pas na de Tweede Wereldoorlog een fenomeen en in de jaren ‘70 populair als recreatief uitje.
Overheden stimuleerden deze ontwikkeling door winkelzones te creëren, waardoor winkels uit woonwijken verdwenen. In landen als Canada ontstonden commerciële zones op industrieterreinen met ruime parkeergelegenheid. In Nederland is dat verboden, waardoor winkelstraten een kunstmatig gecreëerd fenomeen zijn gebleven.
De erfenis van vooruitgang
In de jaren ‘70 investeerden veel Nederlandse gemeenten fors in winkelstraten. Dit resulteerde in uniforme, weinig onderscheidende centra. Raalte is hier een voorbeeld van: oude gebouwen maakten plaats voor moderne constructies zoals Het Schip en Wal. Ondanks dure parkeerkelders blijft betaald parkeren hier onaantrekkelijk, en veel parkeerruimte bij het centrum zorgt ervoor dat veel bezoekers niet verder komen dan de supermarkt.
In dorpen als Olst en Wijhe, waar minder geld was voor modernisering, bleef de authentieke dorpskern behouden. Dit toont aan dat ‘vooruitgang’ niet altijd verbetering betekent.
Tijd voor een nieuw concept
Nu ondernemers in Raalte zich afvragen wat er nog te redden valt, is het tijd voor een kritische blik. Moeten we de bestaande winkelstraat als uitgangspunt nemen? Of eerst erkennen dat het winkelgedrag drastisch is veranderd?
Een toekomstbestendig dorpscentrum is niet per se afhankelijk van winkels. Het vraagt om een bredere visie: een mix van wonen, recreatie, kleinschalige handel en sociale functies. Het ontwikkelen van een dorpscentrum gebaseerd op toekomstige behoeften is pas echte vooruitgang.
