“Laten we nog eens een praten.” Alsof dat helpt in een wereld waar de machtige lobby van chemiebedrijven en agro-industrie bepalen wat politici besluiten… Alok van Loon van Meten is Weten kaatst de bal terug. De tijd van praten is wel voorbij als zelfs de overheid niet meer opkomt voor de gezondheid van haar burgers.
In een artikel in het DvhN van 14 juli staat dat de PvdA zich zorgen maakt over de harde discussie rond de lelieteelt. Statenlid Jan Puper wil dat de provincie Drenthe stappen neemt om escalatie te voorkomen. In het artikel wordt niet duidelijk wat hij zich daarbij voorstelt. De brief met vragen die de PvdA heeft gesteld aan Gedeputeerde Staten biedt meer duidelijkheid. Dan blijkt dat de partij hecht aan een ‘constructieve dialoog’ en vraagt of de provincie daar een rol in kan spelen. De PvdA gaat met deze vragen voorbij aan een lange geschiedenis van vruchteloos overleg. Nog meer communicatie lost het probleem niet op.
Uitgesproken
Al meer dan twintig jaar maken burgers zich zorgen over het pesticidengebruik in de bollenteelt. In 2003 kwamen de Drentse Milieufederatie en stichting Bollenboos met de nota Lelies; het land van de reizende bol. Hierin werd uitvoerig gewezen op de gevaren van de bollenteelt. Aan provincie, gemeentes en waterschappen werd gevraagd in te grijpen en invulling te geven aan een terughoudend en remmend beleid. Jaar in jaar uit is er vervolgens met elkaar gepraat: in dialogen, aan gesprekstafels en rondetafels, al dan niet met mediation, zonder dat er ook maar iets veranderde. En de bollenteelt….. die groeide door en is de laatste twintig jaar verviervoudigd.
In 2019 deden oud-gedeputeerde Marga Kool en onderzoekster Martha Buitenkamp in opdracht van het ministerie van LNV en de provincie Drenthe onderzoek naar mogelijkheden om telers en burgers weer met elkaar in gesprek te laten komen. De conclusies in hun rapport Uitgesproken waren dat de pesticidenonrust niet zou overwaaien, dat bewoners en telers de problemen niet samen konden oplossen en dat de overheid aan zet was.
Met het rapport is tot op heden niets gedaan. De overheid weigert de problemen echt op te lossen en blijft inzetten op communicatie. Onlangs nog kwam het ministerie van LNV met de handreiking Nabuurschap Gewasbescherming. Wie dacht daarin iets nieuws te vinden, kwam bedrogen uit. Want ook hier is ‘de sleutel communicatie’ met ‘wederzijds begrip en respect zonder afbreuk te doen aan het product van de teler’.
‘Uitgecommuniceerd’
Als je decennia lang moet communiceren over onoverbrugbare belangentegenstellingen dan komt er een moment waarop je bent ‘uitgecommuniceerd’. Bestrijdingsmiddelen worden tot ver buiten de akker teruggevonden in (moes)tuinen, huisstof, onder deurmatten en in haren en urine van omwonenden. Steeds meer onderzoek toont aan dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid en biodiversiteit. Doorgaan op de huidige wijze is niet langer te tolereren. Een relatief klein aantal telers kan, doordat de wetgeving te kort schiet, het leven van vele burgers letterlijk verzieken.
Pesticiden splijten de gemeenschap. Dat is niet te wijten aan omwonenden die ondanks de juridische, financiële en sociale risico’s naar de rechter stappen. Zij laten een staaltje van onverschrokken burgermoed zien. Ook niet aan Meten=Weten die bij de bestuursrechter keer op keer moet afdwingen dat de overheid zich aan de eigen wetten en regels houdt.
Als burgers geen bescherming krijgen van de overheid, kunnen ze uiteindelijk niet anders dan bescherming zoeken via de rechter. Dat is hun democratisch recht. Zij zijn níet de oorzaak van de polarisatie. De hoofdschuldigen zijn de overheden die op onevenwichtige wijze de agrarische sector beschermen en hun eigen wettelijke taken negeren en overtreden.
Zoals Kool en Buitenkamp vier jaar geleden al vaststelden, waait het niet over en is de overheid aan zet. Omwonenden zijn niet gebaat bij communicatie, maar bij controleerbaar minder pesticidengebruik én maatregelen vanuit het voorzorgsbeginsel. Een schone leefomgeving is een grondrecht.
Dáár zou de politiek zich hard voor moeten maken.
Alok van Loon
Secretaris Meten=Weten
Dat is inderdaad de kern van de zaak: ‘wederzijds begrip en respect zonder afbreuk te doen aan het product van de teler’. Het gaat er natuurlijk nou juist om dat wél afbreuk gedaan gaat worden aan het product van de teler en diens teeltwijze. In een redelijk druk en klein land is het onzinnig om schaarse ruimte te gebruiken voor de teelt van onnodige gewassen zoals lelies, laat staan als dat kennelijk alleen mogelijk is met gebruik van pesticiden. Maar die olifant in de kamer lijkt niemand te benoemen, zelfs natuur- en milieuorganisaties niet.