Een rivier waar je zó uit kan drinken – dat klinkt bijna als een sprookje. Toch is dat precies de stip op de horizon voor de rivier de Vecht: een rivier die zó schoon is, dat het water bijna drinkbaar is.
‘‘Vroeger vloog ik snel door over de Vecht’’, vertelt Merel. ‘‘Die rook wat raar en de oevers waren kaal en recht. Niet bepaald een plek om even neer te strijken. Maar dat is aan het veranderen. De rivier wordt steeds natuurlijker en ook steeds meer onderdeel van jullie mensenlevens. Ik snap wel waarom!’’
Merel vliegt boven de gemeente Dalfsen van hot naar her op zoek naar biodiverse en duurzame verhalen.
‘‘De Vecht is de afgelopen ruim 20 jaar flink veranderd,” vertelt Anne Bijl, programmaleider van Ruimte voor de Vecht. ‘‘Waar het water ooit vooral gezien werd als afvoerroute voor regen en afval, is er nu steeds meer ruimte voor natuur, recreatie, beleving en benutting. In Dalfsen zie je dat de rivier steeds meer onderdeel wordt van het dorp. Zo zijn de oevers natuurlijker, krijgt de Vecht zoveel mogelijk ruimte om natuurlijk te meanderen en is er een speelplek aan het water. Als je je verbonden voelt en de rivier is onderdeel van je leven, wil je vanzelf meehelpen om haar schoner te maken. Het is belangrijk om te ervaren wat de rivier doet.’’
Een mooi voorbeeld van die veranderende relatie met de rivier is het project De Drinkbare Vecht, onderdeel van het internationale initiatief Drinkable Rivers van Li An Phoa. ‘‘In 2023 werd er langs de hele rivier gewandeld, van bron tot monding’’, vertelt Anne. ‘‘Iedereen kon meelopen. En dat deden ze ook: inwoners, boeren, bestuurders, natuurliefhebbers, allemaal met één gedeelde vraag: hoe maken we het water in de Vecht nog schoner en misschien wel weer drinkbaar?’’
(Lees verder onder afbeelding)
Om ook de komende jaren bij te blijven dragen aan die droom, werkt Ruimte voor de Vecht aan nieuwe plannen. Er wordt bijvoorbeeld gedacht aan kleinere Vechtwandelingen, een educatieprogramma, een kunstproject, en een wandel- of hardloopevenement gericht op bewustwording. Ook wordt gewerkt aan betere samenwerking met Duitse waterbeheerders en het beter inzichtelijk maken van waterkwaliteitsmetingen.
Daarnaast zijn er plannen voor een overzicht met tien ‘gouden tips’ voor inwoners: eenvoudige keuzes die je kunt maken om bij te dragen aan een schonere Vecht. Anne heeft nu vast wat tips: ‘‘Bij alle keuzes die je maakt kun je je afvragen: draagt dit bij aan de schonere rivier of niet? Kies bijvoorbeeld voor natuurlijke schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten, laat geen afval achter of ruim juist eens iets op. Stel jezelf de vraag: hoe leef ik met de rivier in plaats van ernaast?”
Wist je trouwens dat drinkbaar rivierwater geen toekomstbeeld is, maar eigenlijk een herinnering? Tot ver in de 19e eeuw haalden mensen hun drinkwater gewoon uit rivieren, beken en bronnen in het landschap. Rivieren als de Vecht waren schoon genoeg om direct uit te drinken. Pas met industrialisatie, rioolwaterlozingen, verstedelijking en de naoorlogse intensivering van de landbouwproductie raakten ze vervuild. Het is dus niet nieuw – het is iets wat ooit normaal was.
‘‘Stel je voor!’’ tjilpt Merel, ‘‘Nog even en we kunnen samen proosten met een glaasje Vecht water. Daar stroom ik helemaal van over!’’
