Merel komt verhit het raam binnen vliegen: ‘‘Jullie moeten echt eens ophouden met dat woord ‘onkruid’ hoor! Dat vind ik niet aardig!’’
Een zoektocht in de Dikke Van Dale geeft ons:
on·kruid (het; o; meervoud: onkruiden) 1ongewenste plant(en) tussen gekweekte gewassen: onkruid vergaat niet de slechten blijven het langst leven.
Merel vliegt boven de gemeente Dalfsen van hot naar her op zoek naar biodiverse verhalen.
Een andere definitie geeft ons een lijst planten: ‘‘1) Aardangel 2) Akkerdistel 3) Akkerkers 4) Akkerkool 5) Amarant 6) Bitterzoet 7) Bolder 8) Bolderd 9) Bolderik 10) Boterbloem 11) Brandnetel 12) Distel 13) Dolik 14) Dovenetel 15) Duist 16) Duizendknoop 17) Ganzenvoet 18) Glidkruid 19) Heelbeen 20) Heermoes 21) Herderstasje 22) Herik 23) Hermoes 24) Hoefblad’’.
Dat is me toch wat: groei je als kruid op een plek waar de mensen dat niet fijn vinden, ben je ineens een onkruid en slecht. Er zijn zelfs planten die als vanzelf op de zwarte lijst komen en ‘slecht’ zijn. Maar kan dat wel? Een plant die van zichzelf slecht is? Een plant groeit toch gewoon? Wat het nog gekker maakt: de meeste van deze soorten spelen een belangrijke rol voor insecten en voor biodiversiteit. Én ze zijn vaak eetbaar voor ons mensen.
Neem de akkerdistel: de honingbij, de kortsprietwespbij (Nomada fucata), de gewone koekoekshommel (Psithyrus campestris) en de aardhommel (Bombus terrestris) zijn dol op de nectar van de distel. Ook zijn moeilijk toegankelijke distelbegroeiingen broedplaatsen voor vogelsoorten, zoals de putter, de vink en de veldleeuwerik.
De brandnetel is misschien wel het bekendste ‘onkruid’. De plant kan ook aardig in de weg zitten met de brandharen die onze huid irriteren. Maar wist je dat de plant onderdak biedt aan de eitjes van rupsen van sommige dagvlindersoorten? Bijvoorbeeld de atalanta en de dagpauwoog. Google maar eens, die herken je vast. Ook kan de brandnetel door ons mensen gegeten worden en is zelfs erg voedzaam (wel even koken, dan gaat de brand eruit). De brandnetel zit vol met onder andere vitamine A, vitamine C, vitamine K, foliumzuur, ijzer, kalium, calcium en magnesium. Dat is niet niks hè!
Of wat dacht je van de Duizendknoop, waar Merel vorige week over schreef? Ook deze plant is eetbaar. De plant is familie van de rabarder. De stengels lijken er ook op en zijn op vergelijkbare manier klaar te maken. Er zit veel vitamine A en mineralen in en het is een bron van resveratrol2, een krachtige anti-oxidant. Is het een woekerende plant of gewoon een krachtige plant?
Merel: ‘‘Kijk, jullie beginnen het te begrijpen. Onkruid is niet een bepaalde plant, het bestaat alleen door de ogen van mensen. Ik nodig je uit: probeer eens met mijn ogen, de ogen van een Merel, te kijken. Of neem de ogen van een vlinder. Hoe kijk je dan tegen de planten in je tuin aan? Lukt het dan om de natuur wat vrijer te laten groeien? Wat minder weg te halen? Of lukt het om de schoonheid van een plant te zien die als vanzelf in je gazon groeit? Ik ben benieuwd!’’
