Mirjam Burema heeft haar eerste maand als klimaatburgemeester van Salland erop zitten. Tijd voor een gesprek over hoe je klimaatburgemeester wordt en wat haar beleid gaat zijn als burgemeester. Ze gaat vooral voor een heldere visie, dan ontstaat er begrip voor het feit dat het anders moet met ons klimaat. Alleen dan krijg je draagvlak voor noodzakelijke aanpassingen als windmolens.
Tijdens de Nationale Klimaatweek eind oktober werden Nederlanders in het kader van de overheidscampagne ‘Iedereen Doet Wat’ opgeroepen zich aan te melden als Klimaatburgemeester. Mirjam Burema, bewoner van een van de Aardenhuizen in Olst, ging die uitdaging aan. Reden eens wat beter kennis met haar te maken.
“Ik ben in 1991 afgestudeerd als Milieukundige in Deventer. Ik ben die studie gaan doen omdat er toen al milieuproblemen waren!! Tijdens de opleiding werd ik enthousiast over biologische landbouw. Ik zag in India dat boeren grote problemen hadden als gevolg van erosie, vervuiling van water en extreme klimaatomstandigheden. Mijn idee over biologische landbouw werd daardoor alleen maar bevestigd. Net als toen ik op de Filipijnen milieuonderzoek deed en toen ik vanuit de Landbouwschool stage liep bij een biologische boer in Brummen. Ik probeer nu bij de provincie Overijssel aan het klimaat te werken. Eerst via het Programma Duurzame Ontwikkeling, nu als subsidiemedewerker.
Ik woon in een van de 23 Aardenhuizen in Olst. Deze zijn gemaakt van gerecycled materiaal, hout en autobanden en natuurlijke material zoals stro en leem. Toen de huizen klaar waren kwam er weer ruimte in mijn leven voor nieuwe interesses. En de klimaatcrisis diende zich aan. Het weer wordt steeds extremer en de wetenschappelijke rapporten steeds alarmerender. Omdat ik de extreme weersomstandigheden in Azië heb gezien, weet ik hoe heftig deze effecten kunnen worden. Ik heb een dochter en voor haar wil ik de wereld zo niet achter laten!
Daarom voel ik mij geroepen om hier nog meer aandacht voor te vragen. Onze overheid doet op dit moment te weinig. Zeker als rijk land en ook omdat we onder de zeespiegel leven. Ik bedoel: Wat gaat er met ons land gebeuren binnen nu en vijftig jaar. Het gevoel van urgentie drijft mij in de richting van klimaatactivisme. Naomi Klein schreef al in 2014 het boek ‘NO time’ ze schrijft dat we snel van de fossiele brandstoffen af moeten. Maar onze overheid financiert dat nog steeds met subsidies en belastingvoordelen. In Groningen en via Shell ook elders in de wereld. Ook KLM krijgt steun, nog meer nu in corona-tijd. Terwijl we juist van deze manieren van energiegebruik af moeten. De overheid luistert helemaal niet naar de wetenschap. Dus daarom moet ik mijn stem maar laten horen.
Ik ben bang dat de zeespiegel veel sneller en veel hoger zal stijgen. We zitten nu al boven de 1,2 º C temperatuurstijging. Als we de 1,5 graden aan tikken, smelten permafrost en ijsbergen en gaat opwarming en zeespiegelstijging nog sneller. Dat betekent dat ons poppenlandje minstens voor de helft onder water zal komen te staan. Want je kan geen dijken bouwen die dan hoog genoeg zijn. Daarom snap ik niet dat onze overheid niet keihard op de rem staat. Ik werk voor die overheid. Onze kinderen zullen daar het slachtoffer van worden. Als ik hier over nadenk dan schieten de tranen in mijn ogen.
Ik heb het gevoel dat mijn overheid ons in de steek laat. Mark Rutte was bij de klimaattop en riep om ‘actie actie actie’. Maar ondertussen wil hij niets weten van het stoppen met fossiele brandstoffen delven. Gelukkig – het is een kleine overwinning – heeft mijn pensioenfonds ABP aangekondigd te stoppen met investeren in fossiele energiewinning. Daarvoor heb ik in juni nog actiegevoerd op het kantoor van ABP in Heerlen.
Met Extincion Rebellion voeren we ook vaak actie in het centrum van Deventer. We vragen daar om klimaatrechtvaardigheid via drie eisen:
- vertel de waarheid over de klimaat- en biodiversiteitscrisis die nu aan de gang is. Want het komt niet vanzelf goed.
- Doe wat nodig is. Overheid, neem de maatregelen die nodig zijn om onder de anderhalve graad temperatuurstijging te blijven.
- Betrek de inwoners bij de oplossingen die nodig zijn. Door het organiseren van bijvoorbeeld burgerberaad voor het klimaat. Zodat de oplossingen gedragen worden door de inwoners.
We hebben nu al meer dan tien jaar een liberale regering. Blijkbaar geloven Nederlanders dat Nederland als een BV gerund moet worden. Dit betekent dat we een groeigedachte aanhangen. De economie moet groeien. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor bedrijven. We zien op allerlei terreinen dat die weinig belemmeringen opgelegd krijgen. Ze worden zelfs gestimuleerd met subsidies en belastingvoordelen. We zijn zelfs een belastingparadijs voor buitenlandse bedrijven die hier een brievenbusfirma hebben.
En intussen stappen politici die afscheid nemen van de politiek over naar lobbyclubs voor olie en gas of andere bedrijven waar ze eerder ‘zaken’ mee deden. Menno Snel werd bestuurder bij NOGEPA, de lobbyclub voor olie- en gasbedrijven. Ondertussen delen milieucontroleurs maar weinig boetes uit, terwijl ze wel overtredingen constateren. Dit komt door het politieke klimaat dat het belang van economie boven het belang van de ecologie of gezondheid van de inwoners vooropstelt.
Het klimaatprobleem zou geen politiek kleurtje moeten hebben. Het gaat namelijk om een algemeen belang voor een leefbare wereld voor ons en de toekomstige generaties. Daarom is het voor mij ook zo pijnlijk om te zien dat de overheid die taak voor zich blijft schuiven. We missen een gedeelde visie op het probleem. Onze overheid erkent met woorden wel dat er een klimaatprobleem is. En gemeenten gaan aan de slag met klimaatadaptatie en de energiestrategie. Maar omdat er geen gedeelde visie is op waar we naartoe willen, een visie die je kunt uitleggen aan inwoners, is er heel veel weerstand tegen deze ontwikkeling, weerstand tegen bijvoorbeeld windmolens in je achtertuin en zonnepanelen op de grond.
We moeten nu alle zeilen bijzetten om de klimaatverandering tegen te houden. Dat vraagt een scherpe visie van de rijksoverheid. Die ook gedragen wordt door de provinciale en gemeentelijke overheden. Als je een gezamenlijk doel voor ogen hebt, kun je heel makkelijk een stappenplan maken om dat doel te bereiken. Wie doet wat wanneer.
En wanneer is nú! Het laatste IPCC-rapport dat deze zomer is verschenen, geeft aan dat we veel sneller op een hogere temperatuurstijging afstevenen. Nu al zitten we op 1,2 graden. Willen we onder de 1,5 graden blijven, wat nodig is om de tipping points te vermijden, dan moeten we veel eerder stoppen met fossiele brandstoffen. Eigenlijk nu al!!! En laten we als Nederland maar vooroplopen. We liepen als geïndustrialiseerd land ook voorop toen we begonnen met de CO2-uitstoot. Hoe eerder wij stoppen met fossiele brandstoffen, hoe kansrijker het is dat we onder de anderhalve graad temperatuurstijging kunnen blijven.
Binnenkort zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Mijn advies aan gemeenten is om de klimaatnoodtoestand uit te roepen. Net als nu met corona. Het klimaat als een crisissituatie bij de hand nemen. Dat betekent dat de overheid hard en snel kan ingrijpen en oplossingen kan invoeren. En er moeten burgerberaden voor het klimaat worden georganiseerd. Dus dat de overheid, gemeente, provincie en het rijk niet zelf de oplossingen gaan bedenken, maar dat zij hier een afspiegeling van de inwoners bij betrekt. Op die manier maak je inwoners mede-eigenaar van het probleem en geef je hen de kans oplossingen te bedenken waar ze zelf achter staan.
