Door Katja Gort
Wil jij een stukje schrijven voor de rubriek wat doe jij duurzaam? Die vraag werd mij vorige week gesteld. In al mijn enthousiasme zei ik ja, om vervolgens pas te gaan nadenken. Tja, wat doe ik eigenlijk allemaal duurzaam? Laat ik mezelf eerst even voorstellen. Ik ben Katja Gort, leerkracht op basisschool de Gouden Emmer in Heino en woon met veel plezier aan de Duisterendijk in het buitengebied tussen Heino en Wijhe.
Toen we daar een jaar of veertien geleden kwamen wonen en er moest worden verbouwd, begonnen we vanzelfsprekend met het isoleren van dak en muren. Er kwam overal dubbel glas en ook hebben we na weer even sparen inmiddels zonnepanelen liggen.
Eerst isoleren
Zo gauw je buitenaf gaat wonen en een stukje grond hebt, dienen zich ook gelijk allerlei mogelijkheden aan. Binnen no time waren we de trotse eigenaren van een heuse hoogstam fruitboomgaard. Dat viel toen in een subsidieregeling. Heel fijn, want het geld ging wel op aan de verbouwing. Ook vrij naïef, want waar er de eerste jaren alleen wat gesnoeid moest worden aan de boompjes en er weinig te oogsten viel, zagen we na een aantal jaren onze fruit- en walnotenoogst gestaag groeien.
Een jaar of vier geleden groeide het ons echt boven het hoofd, want waar we de oogst eerst nog wel aardig konden verwerken tot appeltaart en appelmoes, moesten we constateren dat dat met 400 kilo appels en peren toch echt niet meer te doen was. Maar ja, wat dan, want het is vanzelfsprekend dat je geen voedsel verspilt. Ook daar diende zich een oplossing aan in de vorm van de mobiele sap pers, waar je je appels tot appelsap kunt laten verwerken. En zo liggen er dus nu jaarlijks zo’n 50 pakken appelsap van 5 liter onder onze trap te wachten op afnemers. De notenoogst zetten we tegenwoordig maar aan de weg te koop, want ook daar valt inmiddels niet meer tegenop te eten.
Vanzelfsprekend
Als het dan gaat over duurzaamheid is het voor mij ook vanzelfsprekend dat je; je afval scheidt, je zuinig bent op je spullen, je alleen koopt wat je echt nodig hebt, kijkt of je een ander nog blij kunt maken met de spullen die je zelf niet meer gebruikt en je zo vaak mogelijk de fiets pakt naar het dorp, alhoewel ik eerlijk gezegd sinds ik buitenaf woon toch sneller geneigd ben de auto te pakken. Zeker als het regent. Maar goed, zo zijn er nog een heleboel andere dingen te noemen, die ik als vanzelfsprekend doe.
Ik denk dat duurzaamheid daar begint, met vanzelfsprekendheid. Ik heb de term bewust al een paar keer gebruikt in mijn verhaal, omdat heel veel dingen die ik doe op het gebied van duurzaamheid voor mij vanzelfsprekend zijn. Als je deze dingen van jongs af aan met de paplepel ingegoten krijgt dan ga je het normaal vinden om dat te doen. In mijn rol als leerkracht denk ik ook dat ik daar misschien nog wel op de meest belangrijke manier bezig ben met duurzaamheid, namelijk door dit aan kinderen door te geven, ze te leren en te laten ervaren wat duurzaamheid inhoudt en er met ze over te discussiëren. Het gaat per slot van rekening om hun toekomst.
Schooltuinproject is mijn favoriet
Op school wordt hier veel aandacht aan besteed. We scheiden bijvoorbeeld het afval en het valt op dat, waar in het verleden heel veel kinderen pakjes drinken mee hadden voor in de pauzes, de meeste kinderen tegenwoordig een drinkfles hebben die ze kunnen hergebruiken en die ze door de dag heen vullen met kraanwater. We gaan jaarlijks met de kinderen naar de ROVA op excursie, waar ze een hele ochtend bezig zijn om op een goede manier leren afval te leren scheiden. Ook rapen we zwerfafval rond de school. Het mooiste is dat je kinderen dan ook hoort roepen als ze iemand afval op straat zien gooien: Dat doe je toch niet!
Mijn persoonlijk favoriet als het gaat over de vraag; hoe breng je kinderen in aanraking met duurzaamheid is wel het schooltuinproject op de boerderij van Overesch waar we al een jaar of acht met groep zes naartoe gaan. Hier hebben de kinderen een eigen tuintje en ervaren ze aan den lijve hoeveel moeite je moet doen voor je wat te eten op je bord hebt liggen. Het mooiste moment van het seizoen is als de aardappel mag worden geoogst. Je stopt één aardappel in de grond en na een aantal maanden komt er een complete maaltijd uit de grond. De verwondering is prachtig om te zien en uiteraard moeten we kijken wie de meeste aardappels heeft.
Spelenderwijs leren ze op deze manier ontzettend veel. Hoe bestrijd je ongedierte en onkruid. Wat heb je allemaal nodig om je groente te laten groeien en vooral hoe doe je dat op een manier die ook goed en duurzaam is. Ook komen ze erachter dat de schattige biggetjes die ze hier zien, uiteindelijk op je bord belanden. En waar ze in de eerste instantie vaak roepen dat ze dat zo zielig vinden, draait dat na wat uitleg wel bij. Want ja, dat stukje vlees zo af en toe is toch wel lekker. Om vervolgens te constateren dat deze varkens wel een erg goed leven hebben gehad voor ze naar de slacht gaan.
Kortom een hele waardevolle toevoeging aan ons lesprogramma, want ik kan dit alles als juf natuurlijk ook op school in een klaslokaal vertellen, maar door het op de boerderij zelf te doen en te ervaren blijven de “lessen” zoveel beter hangen. Zeker als boer Jan het vertelt, want hij weet alles van de tuin volgens de kinderen. Ik hoop dat het op deze manier voor de kinderen net zo vanzelfsprekend wordt om op een zo duurzaam mogelijke manier in het leven te staan en bewuste keuzes te maken in het belang van de aarde.
