Met een natuurlijke manier van leven kun je vandaag al beginnen. Maar hoe dan? Agnes Heethaar van ’t Natuurlijk Huus in Raalte is ervaringsdeskundige en geeft iedere week een voorbeeld. Deze week gaat het over de vraag: kan de aarde zonder de mens?
Door Agnes Heethaar
De mens als soort heeft de aarde veel aangedaan
Zou de aarde beter af zijn zonder mensen? Wat is eigenlijk de precieze bedoeling van de mens in ons ecosysteem?Er verdwijnen veel soorten. De biodiversiteit neemt daarmee af. De keten van het leven verzwakt hierdoor. We snappen ondertussen dat als bijen en andere insecten onze bloemen niet meer kunnen bestuiven, dat we daar dan letterlijk niet meer de vruchten van kunnen plukken. Elk organisme vervult een bijzondere rol in het gehele systeem. Dat is waarom wij ons er als mensen zorgen om maken. Wat die rol van verschillende organismen precies is, dat is voor ons meestal een raadsel. We weten veel over de natuur, maar tegelijkertijd ook nog heel veel niet. We weten als mens vaak helemaal niet welke rol micro-organismen, schimmels, virussen, bacteriën, planten of dieren vervullen in het hele systeem. We zijn bang geworden voor o.a. virussen en bacteriën, maar ook vaak voor insecten of andere dieren zoals vossen en wolven. Die onderlinge samenhang in de natuur hebben wij als mens met onze leefwijze aardig verstoord. We maken bacteriën dood, kinderen mogen niet meer vuil worden, en de glorix tiert nog welig in veel huishoudens. We betreuren het als een vos een kip pakt, maar talen er niet om als een vogeltje een pier uit de grond trekt. En bij ziekte gaan we koorts te lijf met koortsonderdrukkers, terwijl dat nou net het mechanisme is dat het lichaam inzet om het lichaam weer gezond te laten worden.
Wat weten wij eigenlijk van de mens als soort in het gehele systeem?
Het is het enige soort, zover als wij weten dat kan denken met hersenen. Je zou dan misschien verwachten dat we verstandige keuzes maken. Helaas weten we maar al te goed dat dat niet altijd het geval is.
Waar dient de mens dan eigenlijk voor? Een docent in mijn opleiding Management opperde de vraag: waartoe zijn we op aarde? Mijn oude vader zou zeggen: “om de Heer te dienen”. Ook kreeg ik mee dat de mens de hoeder van de aarde is. Maar binnen diezelfde traditie zag ik dat er landbouwgif werd gebruikt. Dat kon ik niet met elkaar rijmen. In mijn ogen zou je dan juist moeten zorgen dat de schepping gediend wordt en niet bestreden met niet natuurlijke en dodelijke middelen.
Steeds vaker hoor je de opmerking dat de mens niet zonder de aarde kan, maar de aarde wel zonder de mensen.
Dat de mens niet zonder de aarde kan, dat is een feit. Al onze lichaamscellen zijn uiteindelijk opgebouwd met voedingsstoffen die van de aarde komen. En zonder aarde zouden we in het luchtledige hangen. We zouden letterlijk geen bestaansgrond meer hebben. Geen water dat door de aarde opgevangen en door rivieren wordt geleid, misschien nog wel lucht. Maar van lucht alleen kun je niet leven kennen we als uitspraak van onze ouders als ze ons op het rechte pad van bestaanszekerheid wilden houden. En voor dieren en planten geldt al hetzelfde, als het hebt over de letterlijke grond van bestaan.
Maar wat als ook de mens zou verdwijnen, omdat wij op aarde niet meer kunnen bestaan, net zoals veel diersoorten? Zou dat een probleem kunnen zijn?
Als we de lijn doortrekken van de zorgen die we ons maken over het verdwijnen van soorten voor de biodiversiteit, dan zouden we ons ook zorgen kunnen maken over het verdwijnen van de mens. Maar wat is dan de precieze rol van de mens in het gehele systeem? Heeft de aarde ons misschien ook nodig als soort? Maar wat als ook de mens zou verdwijnen? Zou dat een probleem kunnen zijn? Ik vind dat best een interessante gedachte om eens af te tasten. We zijn bang dat het eco-systeem in elkaar stort door het uitsterven van diersoorten. Misschien is dat ook wel het geval als wij als mens er niet meer zijn. Want ook dan is er een schakel verdwenen.
Want wij zijn dus de enige soort met denkende hersenen. We hebben dus wel degelijk iets extra’s toe te voegen aan de aarde. We doen daar op dit moment niet alleen maar goede dingen mee. Maar stel dat we dat wel doen dat we die bescheidenheid kunnen opbrengen, dat we onderdeel van het totale ecologische systeem zijn, dat wij niet zonder de rest kunnen, maar de rest ook niet zonder ons. Dat de leefomgeving van ons allemaal is. We zijn allemaal gebaat met de inbreng van een ieder.
Misschien moet wij onszelf daar niet meer buitenstellen, maar juist de plek er binnenin nemen. Met ons onderscheidend vermogen en alle talenten en eigenschappen van verschillende mensen doen we dat samen met alles wat leeft.
Een mooie uitdagende nieuwe weg lijkt mij. Misschien lukt het ons dan weer om het Paradijs op aarde te creëren.
Spontaan komt er in mij op: “Alleen samen maken we de wereld weer mooi”
