Vooral in medische beroepen is het lastig om de waarheid in vervelende boodschappen op een prettige manier te brengen. Het brengen van slecht nieuws is voor menig arts een even grote opgave als het voor de patiënt is om die aan te horen. Vaak gaat er halverwege een luikje dicht: “Ik weet niet meer wat hij allemaal gezegd heeft…”
Door Joop van der Wal
Het Fries kent een spreuk ‘de wierheit hat in skel lûd’: de waarheid heeft een schel geluid. Het is vaak niet prettig om dat te horen. Onze hersenen stoppen met luisteren als er een woord is gevallen dat zijsporen opent. ‘Als dit, dan dat’, en voor we het weten zijn onze gedachten tien straten verder. Dat het vervolg van het verhaal al bij de eerste kruising linksaf is gegaan, is dan volledig aan ons voorbij gegaan.
Ik heb van iemand geleerd om op een rechtdoorzee manier naar opmerkingen te luisteren. “Wanneer iemand iets tegen je zegt”, zei hij, “dan kunnen er maar twee dingen aan de hand zijn: het is waar of het is niet waar.” Dan ben ik terug bij de waarheid waar ik mee begon. Wanneer is iets waar? Dat ligt er maar aan vanaf welke kant je ernaar kijkt.
Iets is alleen waar als het voor honderd procent waar is. De meest verwoestende leugens kunnen bijna waar zijn.
Wanneer je eenmaal hebt vastgesteld of iets waar is of niet waar, is het vervolg verrassend simpel: als het waar is kun je ervan leren, als het niet waar is hoef je je er niets van aan te trekken.
Je even verplaatsen in het gezichtspunt van de ander kan je trouwens op tijd laten inzien dat jouw waarheid niet altijd de waarheid is voor een ander. Die verschillende gezichtspunten over en weer respecteren is een kenmerk van de beschaafde samenleving. Ja, toch?
