“Vooruitkijken, leer dat nou eens!”
Aan het woord is een ouder, maar ik had eigenlijk liever gehad dat dit een keer gezegd zou worden op alle mogelijke politieke podia. Natuurlijk gaat het niet aan mensen in publieke functies voor hun leven te benoemen. Zouden ze waarschijnlijk ook niet willen. Er is voor de meeste functies gekozen voor een periode tussen drie en vijf jaar. Elke vier jaren wordt er zo een stoelendans gehouden. Of zullen we het zeteltango noemen of pluchewals?
Een stoelendans op een kinderfeestje is een spelletje. Als ik de verhitte koppen in de aanloop naar verkiezingen bekijk, dan is het verkrijgen of behouden van een plekje in een bestuursorgaan geen spelletje maar een hoogst serieuze zaak. Eenmaal op de zetel aangekomen zou men volgens mij het algemeen belang moeten dienen, de publieke zaak die al heel lang geleden Res Publica heette (inderdaad de oorsprong van republiek).
In Nederland zijn we in een systeem verzeild geraakt waarin het algemeen belang steeds verder begraven lijkt te worden onder partijbelang of zelfs onder persoonlijke belang. Daar komt het woord vriendjes-politiek vandaan. Ik moet bekennen dat ik mij bijzonder weinig tot de politiek voel aangetrokken. Ik wil namelijk dat ik mijn beslissingen zuiver neem, zonder gebonden te zijn aan partijbelang. Dat is moeilijk.
Er is ook wel ooit gezegd dat nadenken zo ingewikkeld is dat veel mensen de voorkeur geven aan oordelen. Ook een goed afgewogen besluit zal nooit, maar dan ook echt nooit, alle mensen tevreden kunnen houden. Elk bekijkt een situatie vanuit zijn eigen standpunt en weegt de argumenten met de gewichtenset die hij van thuis meekreeg. Daar komen wel eens beslissingen uit die besparingen lijken op te leveren. Soms moet je bij iets langer doordenken erkennen dat voor de lange duur een andere beslissing beter was geweest.
Een recent voorbeeld: het besluit van de zorgverzekeraars om vitamine D uit de vergoeding te schrappen levert een besparing op. Dan maar niet slikken? Het kan gebeuren dat je dan ziek wordt. Eén dag ziekenhuisopname weegt al ruimschoots op tegen de (niet meer vergoede) kosten van de vitamine D voor veel mensen. De hele besparing is dan al naar de knoppen. Het Engels heeft daar een mooie uitdrukking voor: penny wise, pound foolish. Oftewel men denkt dubbeltje-slim te zijn, maar gaat gulden-stom de boot in.
Het wordt tijd voor bestuurders, gemeentelijk, provinciaal en landelijk, die in staat zijn over de rand van hun stoel-voor-vier-jaar heen te kijken. Iets verder kijken dan je neus lang is heet dat, of ook lange termijn visie.
Dubbeltje-slim korte termijn gewin is makkelijk, maar het is niet waar de wereld op zit te wachten.
