Afslag 23 is de afslag op de A1 naar Deventer. De eerste afslag na de IJsselbrug met die knik er in, niet die tweede, die je vijf kilometer laat omrijden om achter Deventer in Salland terecht te komen. Het is een soort van euforie die Eus, Özcan Akyol, bekruipt als hij die afslag ziet: terug thuis, aan de andere kant van de IJssel. Hij kwam er achter dat veel Sallanders dat hebben: laat die gekte maar aan de andere kant van de IJssel. Dat gevoel van thuis komen, thuis zijn, maar vooral ook wel van huis zijn, ontheemd zijn, dat is de rode draad van de nieuwe Eus.
Mijn kapster is Turks. Ik hielp haar met een persberichtje voor de opening van de zaak en werd er dus ook voor uitgenodigd. Kwam ik daar allemaal Raalter Turken tegen die ik niet kende, terwijl ik mijn hele leven al in Raalte woon. Hoe dat komt? Omdat we in andere wijken wonen. Wij in van die saaie doorzonwoningen zonder kraak nog smaak. Zij in volkswijken aan de andere van het kanaal, over het spoor of buiten de rondweg. Het is om die reden dat Turken en kampers vaak goed bevriend zijn. Zij komen elkaar wél tegen op straat. En daarom ook bij de voetbalclub. Ze hebben dezelfde mening over ons. Dat schept een band. Eus legt uit wát ze denken. En dat is geen bestigheid, kan ik je verklappen.
Maar Eus heeft er een probleem bij. Hij hoort eigenlijk ook niet bij ‘zijn eigen’ mensen. Alleen lukt het niet zo goed daar uit los te komen. Al was het maar omdat de overstap naar ‘die anderen’ moeilijk lukt. Wij laten hen maar moeilijk toe. En de cultuurverschillen zijn zo groot dat je er ook haast wel een levenswerk van moet maken te aarden in de andere klasse. Professor Dirk Strijker deed daar onderzoek naar. Arme mensen van de Drentse veenkoloniën lukt het maar niet uit die klasse te geraken. Zelfs als ze het wel lukt is de kans op terugval naar de ‘gebruiken van huis uit’ groot, omdat je daar nu eenmaal je hele opvoeding mee te maken hebt gehad. Je voelt je niet eens thuis in dat andere milieu.
Ik weet heus wel dat veel lezers van deze recensie hun mening nu al weer klaar hebben. Lekker doen! Maar je moet het boek lezen om de woorden hierboven te voelen. Of beter: je moet het boek lezen om te voelen hoe het is in ons land Turk te zijn, Marokkaan, of een willekeurig andere minderheid. Dan krijg je te maken met de hypocrisie van de middelmaat die van zichzelf denkt dat ze het heel goed doet.
Uut de buurte
Eus kiest voor een mooie vorm om zijn verhaal te doen. Hij vertelt het in een verhoorkamer aan rechercheurs en daar neemt hij alle tijd voor. Hij wil tegenover die agenten met hun vooroordelen en hun discriminerende patroon van mensen aanhouden op straat wel eens het hele verhaal doen. En of ze dat ook allemaal in hun rapporten willen opnemen, in plaats van de gebruikelijke eenzijdig geformuleerde notities die de rechter beïnvloeden.
Overigens is het prachtig een boek te lezen dat zich afspeelt in je eigen omgeving. Eus’ wandelingen door de binnenstad van Deventer, zijn bezoeken aan Boode in Bathmen omdat daar die mooie meiden uit Heeten ook naar toe gingen, de dakloze zwerver op De Brink in Deventer, tot en met het knikje in de IJsselbrug, kort voor afslag 23.
Vraag aan Eus
Rest me nog Eus om je uit te nodigen voor onze talkshow Watvinnie. Wanneer zullen we dat doen?
Boeken van Eus
https://uitgeverijprometheus.nl/auteurs/ozcan-akyol/
