Op dit moment is het in grote delen van Nederland al problematisch om zonnepanelen en windturbines aan te sluiten op het landelijk elektriciteitsnet (zie kaartje hieronder) en dit probleem zal alleen nog maar toenemen wanneer ons stroomverbruik tot 2030 minimaal zal verdubbelen, doordat we meer en meer elektrisch gaan verwarmen, rijden en koken en ook een groot deel van de bedrijven hun productieprocessen zullen omschakelen van fossiel naar elektrisch. Verzwaring van het net zal uitermate kostbaar zijn en (te) veel tijd vergen. Reeds nu moeten regelmatig zonnepanelen en windturbines uitgeschakeld worden, wat nadelig is voor het kostenplaatje van de investeerders in deze milieuvriendelijke technologie, zeker wanneer de salderingsregeling in de komende 5 jaar geleidelijk wordt afgeschaft en je dan alleen nog maar aan het net kunt terugleveren tegen de marktprijs, die bij veel zon en/ of wind negatief kan zijn.
Thuisbatterijen
De wetenschap ziet binnen afzienbare tijd geen mogelijkheden om stroom grootschalig op te slaan, een groot probleem omdat de pieken en de dalen in de opbrengst van zon en wind daarom altijd aangevuld zullen moeten worden met alternatieve energiebronnen zoals gasgestookte of nucleaire centrales. En hoe meer we we elektrisch gaan doen, hoe groter deze pieken en dalen worden.
Een belangrijke en snel uitvoerbare oplossing is het stimuleren van het gebruik van thuisbatterijen om de pieken bij de invoer op het openbaar net te beperken. Deze worden in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Vlaanderen in Nederland nauwelijks verkocht. De reden hiervan is dat daar een goede subsidieregeling bestaat. Ook een rol speelt dat na een uitspraak van de Belgische Hoge Raad saldering verboden werd. In Vlaanderen (6,6 miljoen inwoners) werden vorig jaar 12.000 thuisbatterijen verkocht.
Werking
De opbrengst van je zonnepanelen die je niet direct verbruikt wordt opgeslagen in een batterij en kan thuis gebruikt worden op tijden dat er geen of weinig zonnestraling is. De capaciteit van je batterij wordt bepaald door de maximale totale opbrengst van je panelen in kWp te vermenigvuldigen met 1,5 om de capaciteit van de batterij in kW te bepalen. Een batterij kost ca. € 650 per kW. Heb je 8 zonnepanelen van elk 300 Wp op je dak liggen heb je dan een batterij van 3,6 kW nodig en ben je zo’n € 2.300 ex installatie kwijt. Het is helaas nog niet mogelijk om helemaal zelfvoorzienend te worden (off grid) en dus van het net af te gaan. In de praktijk zul je zo’n 30 % op je stroomnota besparen. Zonder subsidie is deze investering niet financieel te verantwoorden. Voor het openbare stroomnet zou het echter direct resultaat kunnen geven t.b.v. het beperken van de pieken.
Houding overheid
Onze minister van Financiën ziet dergelijke ontwikkelingen met lede ogen aan. Op elke kWh die wij niet van het net afnemen loopt zij ongeveer 60% inkomsten mis aan belastingen. Tel dat nog eens op bij de belastingen die zij misloopt door bijvoorbeeld elektrische auto’s: Aanschafsubsidies, geen BPM, geen motorrijtuigenbelasting en minder bijtelling voor bedrijfsauto’s en het ziet er somber uit voor haar en uiteindelijk dus voor ons. Loze kreten als ‘de vervuiler gaat betalen’ lossen niets op omdat deze vervuilers hun meerkosten echt wel zullen doorberekenen aan de consumenten.
Elektriciteitsnet
Het is duidelijk dat bij het toenemend gebruik van elektrische toepassingen het openbare stroomnet vanaf de hoogspanningsleidingen tot aan onze voordeur gigantisch op de schop moet, een verschrikkelijk kostbare operatie die tientallen jaren zal gaan duren en dus een grote risicofactor voor de leverzekerheid van stroom voor de komende tijd. De pieken en dalen van zon en wind maken dat allemaal nog gecompliceerder, omdat altijd uitgegaan moet worden van de maximale opbrengst bij de calculatie van de zwaarte van de kabels voor de netcapaciteit. De trend naar meer windturbines op zee verergert dit nog eens omdat de enorme opbrengsten daarvan maar op een paar plaatsen aan land komen en op het net ingevoerd worden. Dit gigantische probleem kan enigszins ondervangen worden door een aantal maatregelen:
- Sterk stimuleren van kleinschalige stroomopslag in huizen en bedrijven. Hiermee kan de congestie op het net aanzienlijk verminderd worden.
- Elektrische autofabrikanten verplichten om 800 V installaties in hun auto’s in te bouwen, zoals Porsche en Audi dat doen en sinds kort ook KIA en Hyundai. Hiermee wordt de laadtijd teruggebracht tot 15- 20 minuten, waardoor laadstations bij benzinestations afdoende zijn en niet hele straten volgeplempt hoeven te worden met laadpalen. Deze hebben immers hoge vermogens nodig die ertoe zullen leiden dat op termijn iedere straat open zal moeten voor verzwaring van het net.
Waterstof
Waterstof kan prima gemaakt worden uit zon en wind. Het nadeel is dat het rendement daarvan heel erg laag is en dat dus bij grootschalig gebruik enorme aantallen zonnepanelen en windturbines alleen al voor de productie daarvan noodzakelijk zijn. Bij de huidige stand van de wetenschap is de verwachting dan ook dat dit alleen maar toegepast zal kunnen worden voor zware industrie en zwaar transport.
Geopolitiek
Het grootste gevaar van de energietransitie is dat de benodigde grondstoffen voor zowel zonne-energie als batterijen afkomstig zijn uit China of door dit land gecontroleerde landen in Azië en Afrika. Nu maken we ons al grote zorgen over onze gas- afhankelijkheid van Rusland, de afhankelijkheid van China bij de nieuwe technologieën is nog veel en veel gevaarlijker!
