Lemelerveld is ontstaan omdat er ergens op het kanaal Zwolle – De Haandrik een afslag gemaakt moest worden voor een verbinding naar de IJssel bij Deventer. Op die plek midden in de velden zetten ze bouwketen neer voor werkvolk. Dat groeide uit tot een dorp. Dat voorbeeld geeft het belang van wegen aan. En daarom is het koffietafelboek ‘Nederland in beweging’ zo boeiend. Het is een historische wegenatlas van Nederland.
Op alle kaarten van Salland in het boek staat de N35 al ingetekend. Niet zo gek, want feitelijk is die N35 een handelsroute vanuit Duitsland naar hanzestad Zwolle. De weg is eerder ontstaan omdat handelaars (en smokkelaars) er een pad van maakten, dan andersom, dat er een weg aangelegd werd en dat mensen die daarom gingen nemen. Met paard en wagen werd de handelswaar vervoerd. Bij de Bagatelle kon je paarden verversen. Je was blij als je weer een dorp bereikt had voor je natje en je droogje. Rondwegen kwamen pas toen de vervoersmogelijkheden toenamen.
Het Overijssels Kanaal bepaalde de welvaart van dorpen erlangs. Dat kanaal bepaalde ook het failliet van het spoorlijntje tussen Raalte en Deventer (in Drostenkamp vind je nog een spoorbrug, in Wesepe een station).
De IJssel heeft zelf bepaald waar die liep. Wijhe en Olst zijn er langs ontstaan en hebben nu industrie waar een grote rivier wel handig voor is (koelwater, mogelijkheid tot aan- en afvoer van groot en veel spul).
De Broeklander- en Pleegsterdijk heten ‘dijk’ omdat het vroeger begaanbare plekken waren in het veengebied. Wandelpaden op de Sallandse Heuvelrug zijn tracks van dieren: die kozen de slimste weg, wij wandelen daar nu.
Als je met die kennis naar de omgeving kijkt waar je je bevindt, zie je ineens veel meer. Daarom is die Historische wegenatlas Nl van WBooks zo interessant. Je wordt de geschiedenis van Nederland ingezogen aan de hand van de ontwikkeling van ons wegenstelsel. Hoe wegen ontstonden, het effect van nieuwe vervoersmiddelen op wegen, het effect van betere wegen op ons reisgedrag. Je gaat snappen waarom industrieën ontstonden, waarom op sommige plekken kleine arbeidershuizen langs de weg staan en elders grote havezathen.
Johan Cruijff zou zeggen: je ziet het pas als je het doorhebt.
Luister hier de podcast Hoe doen andere dieren dat over het ontstaan van wegen:
