In 1985 heeft een (top) wetenschapper, Carl Sagan, dat uitgelegd aan het Congress in de USA. Op een begrijpelijke manier, ook voor wie geen technische achtergrond heeft, zoals de meeste Congresleden. Deze uitleg vind ik zo duidelijk dat ik die hier wil herhalen.
(tekst loopt door onder afbeelding)
De temperatuur op aarde
Het is al weer 38 jaar geleden dat in de USA-politiek de discussie begon over de opwarming van de aarde. Die begon met de uitleg van Carl Sagan, een beroemd astronoom en TV-presentator, over hoe de temperatuur op aarde wordt bepaald door twee factoren, namelijk:
- de afkoeling van de aarde door warmte uitstraling naar de koude ruimte (-270° Celsius)
- de opwarming van de aarde door instraling van licht van de hete zon.
Een rekenmodel met deze twee factoren leidt tot een verkeerde uitkomst. Namelijk dat de gemiddelde temperatuur op aarde minus 15° Celsius zou moeten zijn. Een temperatuur waarbij alle water in ijs verandert en er geen leven mogelijk is. Dus moet er nog een derde factor zijn, en die is:
- een isolerende “deken” om de aarde die de uitstraling tegenhoudt.
Die isolatie komt doordat iets in de lucht om de aarde zit, iets wat we broeikasgas zijn gaan noemen. Lucht bestaat uit stikstof (78%), zuurstof (21%) en een beetje argon (1%), opgeteld dus 100%. En wat gassen, die zo weinig voorkomen dat ze in de afronding zijn verdwenen, waaronder het broeikasgas CO2 (0,03%). Even ter herinnering: CO2 kent iedereen, dat is de prik in je flesje Spa-rood of biertje.
Broeikasgas CO2
Onze lucht is compleet doorzichtig, dus het licht van de zon kan ongehinderd schijnen tot op het aardoppervlak (of de wolken, kort boven het oppervlak). Als de zon een oppervlak raakt, dan gebeurt er iets wat we allemaal kennen: het licht wordt geabsorbeerd en het oppervlak warmt op. Een opgewarmd oppervlak straalt infrarood licht uit. Dat is licht wat we niet kunnen zien, maar wel voelen. Bijv. van de warmte die een muur uitstraalt als de zon erop gestaan heeft, of van een warme radiator, of van een infrarood-paneel. En dat is nou het unieke van CO2, die houdt infrarood licht tegen maar laat gewoon licht helemaal door.
De CO2 in de lucht zorgt ervoor dat de aarde niet alle infrarood als warmte de koude ruimte in stuurt. Het houdt een deel tegen, in een soort evenwicht waardoor de temperatuur op aarde gemiddeld plus 15 graden is, en niet min 15. Althans bij 0,03% CO2.
Hoe kan het dat zo weinig broeikasgas CO2 zoveel infrarood tegenhoudt en de isolatie verzorgt?
De luchtlaag om de aarde reikt tot 100 km hoogte, en in die 100 km kan infrarood licht een CO2 deeltje tegenkomen dat die straling blokkeert. Je kunt het vergelijken met een effect dat iedereen kent: nevel. Zelfs een beetje vocht in de lucht zorgt ervoor dat je na een kilometer niets meer kunt onderscheiden terwijl je dichtbij alles goed kunt zien. Dit is in voor ons zichtbaar licht, maar iets dergelijks doet CO2 bij infrarood licht.
Opwarming van de aarde
Nog even voor de duidelijkheid, het is een goede zaak dat er CO2 in de lucht zit. Een beetje broeikasgas is een goede zaak, anders zou het hier onleefbaar koud zijn. Maar er bestaat een delicaat evenwicht tussen de gassen in de lucht. Teveel of te weinig broeikasgas betekent een te hoge of te lage temperatuur op aarde. En dit is wat er nu gebeurt. We zijn bezig met enorme hoeveelheden broeikasgas in de atmosfeer te spuiten. Elk jaar weer, en steeds meer, zonder goed te beseffen wat de gevolgen zijn voor dit delicate evenwicht. Gevolgen niet alleen voor nu, maar juist voor de lange termijn, die de wereld ingrijpend gaan veranderen.
Inmiddels, 38 jaar na Sagan, is zijn boodschap bij iedereen wel bekend. Maar we handelen helaas daar nog niet naar en we blijven teveel CO2 uitstoten door volop gas, olie en kolen te gebruiken.
Dus: Stop met uitstellen, kijk wat je zelf nu al kunt doen, en doe het. Alle beetjes helpen.
(tekst loopt door onder afbeelding)
Voor wie de uitleg aan het Congress zelf wil horen (4 minuten, in het Engels) klik hier
