“Als vluchteling in een vreemd land, daar gaat jouw oorsprong verloren. Je verliest het contact met je familie en je vele ooms, met je eigen cultuur.” Mijn vader herhaalde die woorden altijd, als we het over mijn plan hadden Syrië te ontvluchten.
Volgens mijn vader zou ik in mijn nieuwe land geen geschiedenis hebben, dus zouden de mensen me daar ook niet op kunnen beoordelen. “Ze hebben daar niet meer dan jou, zoals je nu bent, ze beoordelen je zonder kennis te hebben van je verleden. Je zult een keiharde scheiding ondervinden van verleden en heden. Je begint bij een nieuw heden en hebt alleen maar toekomst.” Ik heb die wijze woorden altijd met me meedragen. En ik besef me hoe belangrijk ze zijn, vooral omdat ik uit een plattelandsgemeenschap kom, waar persoonlijke familie- en clanrelaties nauw met elkaar verweven zijn.
Onderdeel van onze plattelandsgebruiken is de schaamte. De schaamte die je voelt vanwege wat ‘de anderen’ wel niet zullen denken van mijn ‘ontsnapping’, als een crimineel die er vandoor gaat, als iemand die zich inlaat met mensensmokkelaars om op een boot te komen om de zee over te steken.
Nu ik al weer jaren in Nederland woon, durf ik te stellen dat het gevoel van of de angst voor schaamte achteraf dwaas is. Maar toen ik op de vlucht was, dacht ik daar nog heel anders over.
De schaamte kwam over me heen toen de smokkelaars ons vernederden door ons een nafar te geven, een nummer. Een nafar, we waren niet meer dan een nummer, een van de nummers die meekonden op de eerstvolgende boot. Een nummer, alsof we een schaap waren in een kudde. We waren niks waard voor de smokkelaars, alleen ons geld dat we moesten betalen, dát was wat waard. Ze haatten ons, net als de Grieken ons haatten. En de Turken. Ikzelf ging ook iedereen haten. Ook mezelf. Schaamte…
Toen ik een keer in Nederland was heb ik vanwege die schaamte en die haatgevoelens een half jaar lang nooit iets verteld over mijn vlucht. Ik beloofde me zelf op die manier mijn herinneringen te wissen zoals ik zal doen met de oorlogsjaren vol verwoesting en dood en veel granaten en kogels.. Als ze me vroegen hoe ik hier terecht was gekomen zei ik alleen maar dat ik eerst naar Griekenland ging en toen met het vliegtuig hier naar toe. Meer niet.
Dat veranderde toen iemand van de gemeente Olst- Wijhe mij in contact bracht met HierInSalland en Harrie Kiekebosch. Er vond een lang gesprek plaats tussen ons over journalistiek, politiek en asiel, toen kwam hij op het idee om mensen te vertellen over mijn reis en mijn aankomst in Nederland en ook over de oorlog en hoe die me dwong te ontsnappen, en wat de Assad-dictator mijn land heeft aangedaan!
Ik heb die nacht niet geslapen door eraan te denken , maar ben begonnen met schrijven, schrijven en nog eens schrijven. En wat er gebeurde? Ik bouwde me zelf op. Ik schreef over de vlucht. Ik schreef waar ik vandaan kwam. En waar ik nu ben. Waar ik naar toe wil ook. De schaamte viel van me af. Maar nog meer: ik kreeg ook weer een verleden! Ik had ineens de kans mijn nieuwe samenleving te vertellen wie ik was. Zij konden mij nu op meer beoordelen dan alleen hoe ze tegen me aan keken.
Soms twijfel ik of het schrijven mij verlicht of dat het oude wonden open rijdt. Als ik schrijf, heb ik geen controle over de herinneringen die daarbij op komen. Een zin begint ergens, maar kan zo maar een stortvloed aan herinneringen en beelden veroorzaken.
De verlichting heeft het gewonnen. En ik heb me nu weer een geschiedenis gegeven. Ik kan nu hier in Olst het gevoel hebben mensen te kennen waarmee ik al een zak zout heb gegeten, zoals het spreekwoord zegt: dat ik het gevoel heb sommige mensen hier in Salland al heel lang te kennen.
Ik ben me ook weer aan het ontwikkelen, een toekomst aan het geven. In de zeven jaar dat ik nu verhalen schrijf voor HierInSalland zie ik me zelf veranderen. Ik ben zelfs anders gaan schrijven. Ik durf nu ook af en toe wat humor toe te voegen of kritisch te zijn. Ik doe steeds meer mee met de gewoonten van mijn nieuwe land, mijn nieuwe samenleving. Ik word steeds meer iemand die zijn Nederlandse paspoort heeft gekregen!
Ik ben van iemand die eenzaam en depressief was, iemand geworden die een gezin stichtte, vrouw en kinderen heeft!
Boek aanschaffen?
Hasan’s boek “Het verhaal van mijn twee dorpen, van Saraqib naar Olst” kost € 12,50 (€ 17,50 incl. verzending).
Het is verkrijgbaar bij Boekhandel Korten in Olst en bij Primera Schippers in Wijhe.
Hasan is per e-mail bereikbaar via hss9999ss@gmail.com of hetverhaalvanmijntweedorpen@gmail.com.
