Toen ik de bus instapte met de rest van het publiek, voelde het alsof de geschiedenis meer dan tien jaar terugging. Vervolgens ging ik zitten om de mensen te observeren, sloot mijn ogen even en voelde alsof ik opnieuw voor het eerst in Olst aankwam.
Het vermoeiende gevoel van reizen, de mensen die druk bezig waren met hun leven, terwijl ik mijn tas droeg en op zoek was naar een plek… gewoon een dak waaronder ik mijn zorgen kon neerleggen. Het rumoer van de deelnemers klonk in mijn oren, maar het voelde alsof ik volledig los stond van de omgeving om me heen. Ik was nu in 2016, of zo voelde het tenminste.
(Lees verder onder afbeeldingen)
Eerlijk gezegd heb ik gewacht tot ik het meeste had gelezen over het werkelijk uitzonderlijke initiatief van “Theater achter de Voordeur”. Ik was nog steeds onder de indruk van het initiatief en wilde een persoonlijk verhaal schrijven vanuit mijn eigen perspectief over de voorstelling, vooral omdat het me raakte als een Nederlands-Syrische man die uit het hol van de vluchtelingstatus kwam.
Misschien leek wat er gebeurde het meest op een culturele demonstratie die ik voor het eerst bijwoonde in Olst of waar dan ook ter wereld. Dat je dorp Olst verandert in een volledig theater met zijn huizen… Die drie kilometer reis was geen afstandsverplaatsing, maar een reis door de geschiedenis, een reis tussen geuren en herinneringen, tussen verleden en heden. Het was alsof een tijdmachine ons meenam terwijl we van het ene verbazingwekkende moment naar het andere gingen.
Toen Luisella me maanden geleden over het initiatief vertelde en zei dat ze een gedicht van mij wilde over de oorlog om het in een van de voorstellingen te delen, vertelde ze enthousiast over de details terwijl ik dromerig nadacht over hoeveel het hele idee me aansprak. Theater gecombineerd met sport, geschiedenis, cultuur, plezier en educatie!
Ik werd pas wakker uit mijn overpeinzingen toen Luisella haar stem enthousiast verhief en uitlegde: “In de grote bus zullen we de gordijnen sluiten en erop verbeelde foto’s van mijn Nederlandse dorp Olst onder oorlog en bombardementen tonen. De deelnemers, die ondergedompeld zijn in de sfeer, zullen kijken en tegelijkertijd luisteren naar het geluid van het gedicht dat ik eerder had opgenomen.”
Toen ik de bus instapte met de rest van het publiek, voelde ik de geschiedenis ver teruggaan, het vermoeiende gevoel van reizen en de drukte van mensen met hun eigen leven, terwijl ik mijn tas droeg en op zoek was naar…
(Lees verder onder afbeelding)
Zelfs toen ik uit de bus stapte en de ingang van het gemeentehuis voor me zag, vroeg ik me af: is er iets veranderd aan het gebouw? Ik was slechts vijftien minuten geleden in de bus gestapt en weer uitgestapt, waarom leek de ingang nu anders? Dit was de duizendste keer dat ik bevestigde dat onze psychologische toestand soms zelfs de vaste werkelijkheid voor onze ogen kan overschaduwen.
Vanuit de bus vertrokken we met het publiek om op zoek te gaan naar de acteurs. Het was een mooie zin die ik de hele weg in mijn hoofd bleef herhalen. Dit was een van de vreemdste theaters die ik ooit had bijgewoond, waar de acteurs normaal gesproken het publiek zoeken, maar hier waren wij degenen die hen zochten.
Op een andere locatie, in de eerste vleesfabriek van Olst, was er een scène waarin mijn vriend José speelde. Goed, nu ontdek ik nieuwe talenten bij mijn vrienden: ze zijn schrijvers, journalisten, creatievelingen én acteurs!
(Lees verder onder afbeelding)
Misschien was de grootste verrassing voor mij toen voormalig burgemeester Ton Strien me belde om te vragen wat ik van de burgemeester en zijn vrouw vond. Toevallig was dat de enige plek waar ik een foto nam. Ik vertelde hem dat ik ervan genoot, en hij vroeg: “Maar wist je dat ik zelf de rol van de burgemeester speelde?” Ik was volledig verbaasd! De make-up die de regisseurs hem gaven, met een grote witte baard, wit haar en kleding uit vroegere eeuwen, deed me geen seconde vermoeden dat dit onze burgemeester was! Onze burgemeester Ton heeft blijkbaar ook een talent dat verder reikt dan literatuur en politiek.
En zo gingen we verder, totdat we zagen hoe de doodgraver de tanden van overledenen stal. Het was een tragikomische scène die de mensen oprecht aan het lachen maakte. Ik zag niemand moe worden van het lopen, integendeel, het positieve enthousiasme was hoorbaar in elke zucht van verbazing of applaus.
Soms voelde het alsof onze verbeelding onze voeten vooruit was en we ons afvroegen wat de volgende scène zou kunnen zijn. Een culturele en intellectuele honger die het theater en zijn impact terugbracht naar de straat en de mensen.
Ik hoorde altijd van Syrische acteurs dat ze het theater beschouwen als de “moeder van de kunsten”, maar dat het vaak wordt gemarginaliseerd. Dit bracht me ertoe direct een verband te leggen met Syrië, waar zo’n initiatief ook zou kunnen plaatsvinden, misschien voor kinderen bijvoorbeeld. De beste en meest oprechte boodschappen die je aan het publiek kunt overbrengen, gebeuren via het theater. Dit is een oude overtuiging van mij.
De boodschappen van het initiatief bereikten ons, de kreten van Olst werden gehoord, en op onze beurt stuurden we onze boodschappen naar de Nederlandse samenleving en de wereld – allemaal via de voorstellingen van de acteurs.
Opnieuw klopte het hart van Olst en vertelde ons: “Ondanks dat ik een klein dorp ben, kan ik boodschappen dragen die groter zijn dan mijn oppervlakte en omvang. Ik kan boodschappen van cultuur, warmte en menselijkheid overbrengen.”
Lief Olst, jouw naam is terecht die van een zorgzame moeder. En opnieuw zeg ik: dank je, Luisella, voor dit rijke initiatief en deze intense dosis van plezier en educatie. En dank je, Olst, omdat je onze zorgzame moeder bent die het lijden van anderen niet vergeet en zich solidair toont met haar ziel, hart en handen.
Vanuit mijn hart wens ik vrede en veiligheid in Olst… en in de wereld. En ik hoop dat Olst een baken van kennis, cultuur, literatuur en theater blijft.
Mijn gedicht dat ik tijdens de voorstelling deelde
O hemel van Europa
Kun je dekking geven
Voor deze Zwerver uit het oosten
Hij draagt een knapzak
Vol verhalen
Van geesten en feeën
En een paar versleten plaatjes
Die op de reis
welhaast het leven lieten
O hemel van Europa
Kun je dekking geven
Voor deze Zwerver uit het oosten
Hij draagt een knapzak
Vol verhalen
Van geesten en feeën
En een paar versleten plaatjes
Die op de reis
welhaast het leven lieten
oh ijzige kou van Europa
kun je een warme schoot zijn
voor deze zwerver uit het oosten
waar je dromen koopt op de stoep
verhalen van oma
bevestiging van legendes
Beste Hasan,
Wat een fantastische beleving daar in jouw zo dierbare Olst !
Een prachtige manier om kennis, cultuur, literatuur en theater dichter bij de mensen te brengen. Met meer van dit soort initiatieven kunnen we bijdragen aan begrip en elkaar leren kennen.
Jouw gedicht raakt me.
Dank voor weer een mooi verhaal!