Toen ik voor de eerste keer aankwam op Schiphol zes jaar geleden, ging ik naar de politie om asiel aan te vragen volgens de legale methode. Een politieman zei bij het doorzoeken van mijn koffers: “Is dit je Syrische paspoort?” “Ja” antwoordde ik hem. Hij kwam kort daarop terug om me te vertellen dat de geldigheid ervan was verstreken, dus ze zouden het bij zich houden. Ik zei hem zonder aarzeling: Nou, het is voor jou! Het afgeven van mijn paspoort was voor mij een afscheid van een dictatoriaal regime, dat mijn familie en kennissen gedood had. Maar absoluut geen afscheid van mijn vaderland Syrië!
Door Hasan Kaddour
Blij met paspoort
Het brengt me terug naar mijn vroegere herinneringen, het moment dat ik voor het eerst mijn paspoort kreeg. Ik voelde mij de koning te rijk omdat ik toen nog dacht mijn vrijheid ontvangen te hebben. Deze vreugde duurde echter niet lang. Tot ik mij realiseerde dat ik met dit paspoort niet eens naar een willekeurige badkamer kon gaan!
Assad
Een land als het mijne wordt bezet gehouden door een onderdrukkend regime, de familie Assad. Dit bewind heeft een slechte relatie met bijna elk land ter wereld, dus het paspoort wordt gewoon beschouwd als een vodje papier dat je misschien aan de muur kan hangen. Dat was mijn gedachte toen ik Turkije binnenkwam tijdens mijn reis naar Nederland. Op de vlucht voor Syrië met haar dictatuur die mij zoveel leed had gebracht.
Mensensmokkelaar
Ik ben via een mensensmokkelaar de grens tussen Syrië en Turkije overgestoken, omdat dit sneller ging dan binnenkomen met een paspoort. En vanaf dat moment werd het duidelijk dat mijn paspoort niet voor reizen kon dienen maar dat het eigenlijk niet meer was dan een bewijs van mijn identiteit, zoiets als een ID-kaart, niets meer. De smokkelaar noemde ons altijd ‘nefar’, wat in het Arabisch betekent dat je slechts een nummer bent. De Arabische interpretatie is dus dat je geen naam of identiteit hebt, alleen een nummer bent. Eigenlijk niet anders dan in mijn land, dat op dit moment geregeerd wordt door een dictator. Daar ben je ook maar een nummer. Je moet van hem alleen maar de straat op om te juichen voor de voorspoed van de president en zijn gezondheid, te midden van ontelbare andere nummers zonder identiteit. En vergeet niet: De dictator wint de presidentsverkiezingen altijd met 99,99%.
Naakt onder de maan
Naakt onder de maan is de titel van een Syrisch politiek lied dat gaat over de waarde van een paspoort wanneer je vaderland verloren is. Ik zong het altijd in gedachten terwijl ik door de straten van Holland liep. Sinds ik bij het kamp in Deventer aankwam, zing ik het thuis en waar ik ook ga (naakt onder de maan). Eigenlijk is de echte betekenis van de tekst: Wie ben ik eigenlijk?
Verblijfsvergunning
Aanvankelijk had ik in Nederland alleen een vluchtelingenverblijfskaart. Ik maakte mij zorgen: Wat als er bijvoorbeeld iets ergs met mij zou gebeuren of ik in de problemen zou komen? Wie zal het voor mij opnemen? Het zal de gemiddelde Nederlander niet veel interesseren wat er gebeurt met een Syrische vluchteling die in zijn land woont. Het is als een voorbijgaande schaduw. Op hulp van de ambassade van het Assad-regime hoef ik echt niet te rekenen. Die beschouwt mij als een tegenstander en ze hopen daar dat ik naar de hel ga, hoe eerder hoe beter.
Nieuwe Syrische paspoorten
Ik las in het nieuws dat de ambassades van het regime van Assad paspoorten afgeven voor degenen die hun paspoort willen verlengen. Voor het belachelijk bedrag van 800 dollar. Ik heb zelden zo gelachen! Ik ga echt dit regime dat mij op de vlucht joeg niet sponsoren. Ik wil al niet het risico lopen de ambassade binnen te gaan. En al helemaal niet om ook maar één dollar te betalen zodat deze boeven nog meer bommen kunnen kopen om op mijn familie te gooien. Te gek voor woorden!
Horror ambassade
Iedereen weet dat de ambassades van het Assad-regime ook kantoren van de inlichtingendienst zijn. Misschien zul je verrast zijn, zoals mijn vrouw verrast was toen we in Spanje waren.We hadden een officiële handtekening op een attest nodig van Syrie op onze documenten om te kunnen trouwen. Mijn vrouw kende mijn toen heel delicate situatie. Ik herinner me nog goed dat we in Madrid waren en de familie van mijn vrouw zat te wachten op mijn officiële stappen om de documenten voor elkaar te krijgen. Dit zette mijn zenuwen onder druk. De enige manier leek om de ambassade erin te betrekken en mijn vrouw vertelde me dat het Syrische ambassadegebouw zich direct tegenover ons in de straat bevond. Ik vertelde haar dat ik daar alleen zou binnengaan op voorwaarde dat zij mee zou gaan. Ze heeft de Spaanse nationaliteit en is daarom niet bang voor dergelijke situaties, zei ze lachend. Ik ging het gebouw binnen met het gevoel alsof ik een graf binnenging, mijn hartslag nam toe, de spanning speelde bij mij op. Ik zag zelfs enige spanning bij mijn vrouw verschijnen toen we door de ingang gingen, die zich half verborgen in een gebouw bevond. Mijn vrouw vroeg me angstig: Waarom staat er een melding op de deur dat mobiele telefoons uit moeten staan? Ik vertelde haar dat dit nog maar het begin was! Toen we binnenkwamen en ons aan de balie voorstelden, kwam er direct een persoon met een baard die de papieren in ontvangst nam. Hij was zeker van de inlichtingendiensten. Dat ruik ik op afstand. Elke Syriër kan ze ruiken en herkent ze zelfs aan hun manier van spreken.
Vreemde vragen
Hij hield mijn papieren achteloos vast en begon belachelijke vragen te stellen. Waarom is je profielfoto hier niet zoals je er nu uitziet? Simpelweg omdat ik toen geen baard had en nu wel. Toen gooide hij het document naar mij en zei dat dit formulier niet het juiste was. Ik had het goede document maar uit Syrië moeten meenemen!
Dreigen
Mijn vrouw vroeg hem in grote verwarring: Kan ik in plaats van hem hier over een maand terugkomen om de spullen af te geven? Want mijn man moet weer terug naar Nederland. Toen antwoordde hij haar, terwijl hij naar mij keek, dat hij haar niet meer zou kennen, maar alleen mij. Op een dreigende manier die veel mogelijke ellende suggereerde. We gingen naar buiten en het personeel riep ons allemaal sarcastische en dreigende woorden na. Ik vertel dit bewust om te laten zien hoe dit absoluut onbetrouwbare Syrië met haar onderdanen omgaat.
Waarom vluchten
De vluchtelingen die de dictatuur ontvluchten wonen onder slechte omstandigheden in tentenkampen. In Syrië, een van haar buurlanden of zelfs aan de rand van Europa. Velen van hen hebben geen Syrisch paspoort of enig ander document en worden gedwongen daar te wonen zonder ID, zonder officiële papieren. Ze zijn alleen nummers, zelfs bij de nationale organisaties. Nu we het toch over cijfers hebben, weet u dat de Verenigde Naties sinds 2014 zijn gestopt met het tellen van de doden in Syrië? Dit omdat ze niet meer in de gelegenheid zijn om te tellen en bijna niets meer weten over de werkelijke situatie. Treurig genoeg is deze niet meer met cijfers te onderbouwen.
Een paspoort is niet zomaar een stuk papier maar dat dit een soort gevoel van verbondenheid is
Dat besef pas goed wanneer je je als eenling verloren voelt in een onbekende wereld. Als een kind dat verdwaald is van huis en nergens heen kan! De staat van psychische ontreddering waarin ik als Syriër leef met het dilemma dat ik niet bereid ben om de nationaliteit van een moordregime te dragen, dat immers nog steeds mijn familie doodt en verdrijft. Aan de andere kant is er mijn liefde voor Syrië, mijn vaderland, waar ik mij gelukkig zou voelen onder een normaal regime.
De kwestie van erbij horen is niet zo eenvoudig van interpretatie dat het wordt gedefinieerd door een ideologie of een filosofische theorie, hoe diep het ook is, het is een onderling verbonden reeks gevoelens, emoties en individuele en collectieve herinneringen.
Stemmen in Olst
Gisteren heb ik in Nederland (mijn tweede land) gestemd, ik voelde dat ik ook hier een nummer ben, maar deze keer wel een veel prettiger nummer! Ik denk dat dit een soort gevoel van verbondenheid is, een gevoel dat in mij begon te groeien voor het land dat zijn hand naar mij uitstak en naast me stond,maar ik besef dat het bereiken om niet een eenzijdige genegenheid te blijven, veel tijd en vermoeidheid vergt
En er zijn veel moeilijkheden
Het was een heel bijzonder gevoel om voor het eerst vrijwillig te kunnen stemmen op een partij waarvan de ideeën en ideologieën me overtuigd hebben, zonder enige dwang van boven. Ik realiseer me dat de weg die nog voor mij ligt best lang is, maar gelukkig kan ik profiteren van de enige positieve kant van een oorlog, namelijk dat je je nooit mag overgeven. Je lot ligt echt in je eigen handen!
