Honderd jaar geleden. Eerste Kerstdag 1914. De eerste wereldoorlog woedt. Bloedige veldslagen in België, om een paar meter grond, liggen even stil. De strijdende partijen komen uit de loopgraven en zingen samen kerstliederen. Wat is dat toch, dat Kerstmis zoiets teweeg kan brengen. Dat het wederzijds wantrouwen even is geluwd. Is het de universele behoefte om in vrede met elkaar om te gaan?
Het lijkt onmogelijk om kerst nu vreedzaam te beleven met zoveel oorlogen. Het stemt droevig.
Het lijkt onmogelijk om vertrouwen te hebben in een vredige toekomst, als het hoofd van de NAVO en politici ons oproepen om voorbereid te zijn op oorlog. Dat we water, batterijen, een radio en houdbaar voedsel voor een paar dagen in huis moeten hebben. Dat er meer geld moet komen voor defensie. Een nieuwe wapenwedloop dreigt.
Ik zag even weinig hoop. Misschien deed ik daarom mee aan drie avonden over Moderne profeten, georganiseerd door de Protestantse kerk van Olst. Wat hebben bijvoorbeeld Martin Luther King, Desmond Tutu, Bisschop Muskens, Majoor Bosshardt ons voor hoopvols te vertellen.
Best veel. Lees daarvoor het boek ‘Moderne profeten’ van Kees van Ekris. Op de laatste avond konden alle deelnemers hún moderne profeet toelichten. Wat opvalt: alle ‘profeten’ die de revue passeren, hoe verschillend ook, zijn duidelijk in hun principes, doelen én hun handelen. Bovendien zijn ze allemaal mild. Ze veroordelen niet. Ze zoeken naar verbinding, zonder zichzelf te verloochenen.
Ik noem één voorbeeld. Frère Christian is prior van een klooster in de bergen van Algerije. De monniken leven in vrede tussen en met de islamitische bewoners. Eén van de monniken is arts en runt een gezondheidspost. In de omgeving is in de jaren ’90 een jihadistische terreurgroep actief. Ze vermoorden ieder die hun ‘idealen’ in de weg staat. De groep valt zwaarbewapend het klooster binnen. Ze eisen medicijnen en de arts moet hun gewonden helpen. Frère Christian is onverbiddelijk: het klooster is een plek van vrede. Hij wil er geen wapens binnen. Hier staat de uiterlijke kracht van een kalasjnikov tegenover de innerlijke kracht van de prior. Dat laatste dwingt respect af. En wint.
De mannen gaan naar buiten. Daar is een gesprek. Christian vraagt niet: “Waarom doe je dat?” Dat zou een twistgesprek worden. Hij vraagt de leider: “Broeder, wat doe je nou?” Het lijkt niks. Maar door iemand met ‘broeder’ aan te spreken, maak je verbinding. Haal je de angel uit een potentieel conflict.
Misschien moeten we vaker daarnaar zoeken. Dat we kunnen geloven, dat in ieder mens – hoe afschuwelijk die zich ook gedraagt – ook iets menslievends moet zitten. Dat opschrijven is gemakkelijker dan ernaar te handelen. Maar het is de moeite waard om frère Christian te volgen en vaker te zoeken naar wat verbindt. Hoe je iemand aanspreekt kan dus al het verschil maken.
Het is de tijd van terugblikken op het jaar 2024. In mijn leven voltrokken zich enkele ingrijpende gebeurtenissen. Het leerde mij dat veel mensen er voor je willen zijn, als dat nodig is. Het stemt me dankbaar.
Onderstaande tekst van de Franse filosoof Bergson past ook bij mijn jaar. Ik deel het graag met u. Het biedt voor eenieder, die aan het eind van dit jaar verdriet heeft, hoop. Niet dat verdriet verdwijnt, maar dat er – zo heb ik zelf gemerkt – iets anders naast kan komen. Verleden, heden en toekomst in verbinding.
Het wezen van de tijd is verandering.
Eeuwig voortdurende verandering.
Zoals het is, blijft het niet.
Dát is de eeuwige constante in ons leven.
De tijd is als de wind.
Zij drijft ons voort en trekt ons verder.
Niets zal eeuwig duren.
En waarom dat soms moeilijk is?
De achternaam van verandering
is niet zelden verlies.
En verlies, zo lijkt het,
is de grootste natuurramp
voor onze menselijke psyche.
Als het op verlies aankomt,
zijn er twee mogelijke antwoorden:
Vasthouden of loslaten.
Aan ons mensen de taak
te balanceren op het dunne koord
dat tussen beide gaat.
Loslaten is iets anders dan achterlaten.
En vasthouden is iets anders
dan weigeren om verder te gaan.
Loslaten is toestaan dat wat er was,
in je doorklinkt, terwijl je verder gaat.
Vasthouden is toestaan dat je verder gaat
terwijl wat er was, eeuwig in je zal nagalmen.
Henri-Louis Bergson
Prachtig geschreven Gosse…
Prachtig ontroerend verhaal
een les voor ons allen
Laten we iedereen vreedzaam behandelen
en er voor elkaar blijven zijn,in mooie en moeilijke tijden.
Al is dat een klein vlammetje nog zo klein die we kunnen doorgeven, om zo een duizendtal vlammetjes te laten ontstaan.
Gosse, ik bewonder je moed en kracht, die ook op anderen helpt in moeilijke tijden.
Ik wens je in deze droeve tijd veel liefde
in gezelschap met je dierbaren en vrienden.
We branden deze dagen een kaarsje voor jou en je lieve vrouw die wordt gemist.
Dank voor je prachtige collums en levenslessen,
en komend jaar veel liefde en kracht om verder
te gaan zoals je vrouw dit zou willen.
Mooi Gosse, laten we vooral de hoop op een vredige toekomst niet verliezen en dat angst niet onze harten zal regeren, maar hoop, geloof in het goede van de mens en liefde!