Het was warm. Dus talkshowtafels gelijk vol met weermensen. Zo ook vorige week dinsdag. Het ging eerst over klimaatverandering. Twee weermensen vertelden dat er nu echt wel wat moet gebeuren met de CO2-uitstoot. CO2 doet de aarde immers steeds verder opwarmen.
Dan over naar de hoge temperaturen van de dag. Startvraag van de interviewer: “Hadden jullie last van de warmte?” Nou, de weerman had lekker airco op kantoor. De weervrouw werkte thuis en had helaas geen airco. Huh???????? hoort u me zeggen. Ik heb het eerder met u gehad over het sociaal dilemma: Het is lastig om als individu nu iets in te leveren, na te laten of juist te doen, terwijl de positieve effecten daarvan pas veel later, voor anderen of elders in de wereld te merken zullen zijn. Airco kost veel stroom, brengt veel CO2 in de lucht en dus…. Maar, airco is zo lekker met die hitte. Dat is nou een sociaal dilemma.
In de landbouw zitten we natuurlijk ook met een sociaal dilemma. Er moet iets gebeuren. Van – onder andere – de boeren vragen we een bijdrage voor aanpak van stikstof- en andere milieuproblemen. De positieve effecten daarvan zijn op korte termijn niet direct zichtbaar. De individuele lasten wel. De boeren hebben er recht op om te weten, wat een maatregel op de boerderij voor hen op lange termijn betekent.
De protesterende boeren schermen met leuzen die suggereren dat we zonder hen geen eten hebben. Daar valt wel wat op af te dingen. Zeker, wij gebruiken 20% van de productie van eigen bodem. Groente en fruit, melkproducten, eieren, vlees etc. En dan is 80% van de agrarische productie voor export. In grote lijnen gebeurt het volgende. Enorme hoeveelheden soja worden geïmporteerd. Vlees en zuivel worden geëxporteerd. Wat hier blijft is stront. Veel stront.
Boeren vragen om perspectief. Laat ik hun leus “Zonder boer geen voedsel” serieus nemen en dat beeld uitwerken. Boeren produceren dan voedsel voor de eigen regio. Gevarieerde producten voor de lokale markt. Geen import van voer, geen export van vlees. En, belangrijk, we betalen een eerlijke prijs aan de boer. Europese subsidies, die nu naar de landbouw gaan, worden ingezet om dit ideaal te verwezenlijken. Kan de boer weer echt boer zijn.
Gevarieerd produceren voor de mensen in eigen regio. Een utopie? Nou, een reëel, nee wenselijk toekomstbeeld. Onmogelijk in Europees verband? Die schaalvergroting werd aangezwengeld door de Europese Unie. Dan kan Europa ook de weg plaveien naar een landbouw met boeren die voor de regionale markt produceren. Met die vlag op de kop geven boeren het zelf eigenlijk al aan: het landbouwbeleid moet op de kop. Nou dan, als dit voorstel niet op de kop is.
Zo worden boeren ook minder afhankelijk van de veevoerindustrie, van Friesland Campina, de Rabobank. Het bespaart ook loonwerkers met hun megamachines. En ik ben dan verlost van dat heethoofd op een loonwerkersgigatrekker, met enorm breed aanhangsel, die mij als fietser op de Hoenloseweg domweg de berm indrukte. Haast waarschijnlijk. Buiten was het was 38 graden. In de trekker waarschijnlijk airco.
Klopt
Die vlag op de kop als beeld voor een omgekeerde aanpak voor de noden van natuur en landbouw vind ik een mooie vondst.
Maar hoe kom je van A in B.
Betrokken moedige politici en burgers en boeren, met knappe koppen en heldere schone plannen.
Willen die gaan staan.
Geld is er om deze beweging draaiend te krijgen en te houden.