Ik sta te treuzelen voor de zuivelvitrine bij de PLUS in Olst. Ik kan niet vinden wat ik zoek in de wirwar. Vraag me af waarom er tientallen soorten vla, yoghurt en toetjes zijn. Ik moet even denken aan de melkboer, die vroeger bij ons thuis in Balk met de zuivelkar langskwam. Die melkboer had melk, yoghurt, karnemelk en karnemelksepap. Dan was de keus snel gemaakt.
Mijn gedachten worden verstoord door een medewerker van de PLUS. Die haalt hele partijen pakjes en pakken uit de koelkast en zet die in een winkelkar. “Over datum?’ vraag ik. “Wat doen jullie daarmee? Naar de voedselbank?” Het blijkt nog net niet over datum te zijn. Morgen wel. Het gaat naar de ‘Wij gooien liever niets weg’ – koelbak. Met 50% korting.
De volgende dag haal ik een vergeten boodschap: Biologische kippendijen. Maar dat vak is leeg. “Op?”, vraag ik een medewerker. “Nee, het is vanmorgen naar de bak ‘We gooien liever niet weg’ gegaan. Daar was het al gauw verkocht. Nadat we om acht uur opengaan, is dat spul heel snel weg.”
Ik moet nu denken aan een uitspraak van de vorige eigenaar van de PLUS. Hij was op een bijeenkomst over voedselverspilling. Daar vertelde hij dat veel mensen in de schappen zoeken naar het product met de laatste houdbaarheidsdatum. Ze pakken bij voorkeur het achterste pak yoghurt. Dus blijft de voorste staan en raakt dan vanzelf over datum.
Toen ik dat hoorde voelde ik me een beetje schuldig. Ik deed dat namelijk ook. Terwijl zuivel, ook na de datum op het pak, vrijwel altijd nog wel enkele dagen goed blijft. Het staat er zelfs op: ‘Vaak goed na deze datum’ Bij de zuivel pak ik nu meestal het eerste pak. De datum op de pakken ligt vaak zo ver in de toekomst, dat ik de inhoud ruim voor die tijd heb verorberd. Eerlijk gezegd als ik veldsla zie liggen in twee rijen, pak ik weer wel het pakje met de laatste datum.
Ik loop even langs het 50% korting-vak. Er zit niets van mijn gading tussen. Zouden nu de mensen die het liefst het achterste pak uit het schap pakken dezelfden zijn die direct na openingstijd dit korting-vak afstruinen? Dan hebben ze zo hun eigen kortingsartikelen gecreëerd.
Groente en fruit over datum wordt één keer per maand in het soepcafé bij de Goede Buren in Olst door vrijwilligers verwerkt tot soep, salade ( vaak veldsla, dankzij mij; mea culpa) en soms nog een toetje. Het is een gratis maaltijd. 100% korting, zeg maar. Dus, het lijkt wel of de achterste pakkenpakkers 3x profiteren. Hun product blijft het langst vers, ze kunnen producten kopen met 50% korting en ten derde ook nog eens een gratis maaltijd krijgen.
Ik stel voor dat deze mensen een extra grote vrije gift deponeren in de bus bij de uitgang. 22 maart om 18 uur is de eerste kans. En dan niet 21 maart het 50% korting-vak leegkopen. Want dat gaat ten koste van de maaltijd.
Gosse, hoe is jouw gedrag bij afgeprijsde waar? Ik lees dat er niks van je gading te vinden was in de 50%-kortingsbak. Bij mij is de term ‘gading’ aan inflatie onderhevig als er korting in het spel is.
Uit Onze Taal:
‘Gading is afgeleid van het Middelnederlandse werkwoord gaden, dat ‘overeenkomen, passen, voegen’ betekende, maar ook ‘behagen, bevallen’. Gading had langgeleden al betekenissen als ‘iets wat overeenstemt met iemands wens’ en ‘behagen, genoegen, zin’.
Als er iets van mijn gading in de bak zou zitten, is die term vlgns mij niet onderhevig aan inflatie. Het past me, of niet. Wat in de bak lag past niet bij mijn eetgedrag.
Precies wat het is: soms past iets me niet, maar als er korting op zit past het me ineens wel. Gading krijgt dan ineens een andere waarde. Dat is wat ik bedoel.