Op maandag 30 november organiseerde de gemeente Raalte een webinar over de nog op stellen richtlijnen voor windenergie. Het webinar was goed verzorgd en duidelijk.
Door Gerben Groenewegen
Regionale aanpak duurzame energie
Over de achterliggende aanpak van dit onderwerp, de energietransitie, maak ik me echter zorgen. Eén van de afspraken uit het Klimaatakkoord is dat er voor 2030 35 terrawattuur[1] (TWh) aan duurzame energie moet worden opgewekt. Om dit te bereiken is er in Nederland voor een regionale aanpak gekozen, de Regionale Energie Strategie, oftewel de RES. Dit betekent dat in 30 regio’s, gemeenten en provincies locaties moeten vinden voor windmolens en zonneparken. Specifiek voor de gemeente Raalte gaat het om het opwekken van 100 gigawattuur[2] (GWh) aan duurzame energie. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door de realisatie van:
- 123 hectare aan zonneparken, of
- 3704 kleine windmolens met een hoogte van 25 meter, of
- 50 middelgrote windmolens met een hoogte van 100 meter, of
- 8 grote windmolens met een hoogte tot 240 meter.
Oftewel, door “slechts” 8 grote molens te plaatsen kan Raalte voldoen aan de opgave om 100 GWh aan duurzame energie op te wekken.
Windmolens in Sallands perspectief
In het webinar ging een wind-adviseur in op de plaatsing van deze grote molens. Het viel mij op dat er vrij luchtig werd gedaan over de inpassing van deze molens. Het heeft vooral te maken met het juiste “perspectief”. Plat gezegd, als er een rijtje bomen voor staat, dan zie je de molens toch niet meer.
Om dan toch weer even het perspectief erbij te pakken. Het hoogste gebouw in Overijssel is momenteel de Alphatoren in Enschede, deze toren is 101 meter hoog. Het hoogste gebouw in Raalte, de Kruisverheffing, is 79 meter hoog en de silo van Booijink is 36 meter hoog. Wat windmolens betreft gaat het hier om windmolens tot 240 meter hoog! Dat is dus ruim 2x hoger dan de Alphatoren, 3x hoger dan de Kruisverheffing en bijna 7x hoger dan de silo van Booijink!
Hier moet dus niet te licht over worden gedacht. Een voorbeeld: Ik woon aan de Hammerweg, net buiten Raalte. De Kruisverheffing staat hemelsbreed op een afstand van 2 kilometer van mijn huis. En ondanks dat er meerdere bomenrijen en andere obstakels tussen mijn huis en de Kruisverheffing in staan, is de toren van de Kruisverheffing goed te zien. Dan heb ik het dus over een toren van 79 meter hoog en geen windmolen van 240 meter hoog!
Verrommeling van het cultuurlandschap
En nu kom ik bij mijn punt. Ik twijfel er niet aan dat de gemeente bij het opstellen van de richtlijnen goed nadenkt over de directe overlast ten gevolge van de windmolens. Overlast door geluid, schaduw, trillingen, et cetera. Maar ik vind dat we ook een rol te vervullen hebben, wellicht zelfs een plicht, om het waardevolle cultuurlandschap te beschermen. Landelijk gezien is het cultuurlandschap flink aan het verrommelen. Een triest voorbeeld is de “verdozing” van het landschap. Kolossale distributiecentra, voor de Bol.coms en de Amazons van deze wereld, worden momenteel op veel plekken in Nederland in rap tempo uit de grond gestampt. Ditzelfde dreigt nu ook te gebeuren door de gefragmenteerde wijze waarop de huidige aanpak van de energietransitie is vormgegeven. Ik vrees dat deze regionale en lokale aanpak voor nog meer verrommeling van het cultuurlandschap gaat zorgen. Meer centrale regie zou dan ook zeer wenselijk zijn. Simpel gezegd, het Rijk zou moeten besluiten om grote windmolens te plaatsen daar waar het het meeste waait en waar het “het minste pijn doet” en dat gebied is zeker niet Salland. Ik denk hierbij eerder aan de Flevopolder, de Noordoostpolder, of de Afsluitdijk. Dit zijn grootschalige landschappen waar grootschalige windmolens niet misstaan. Ook waait het hier harder dan in Salland. Wil je toch windmolens plaatsen in Salland, dan zijn kleinere typen makkelijker in het kleinschaligere Sallandse landschap in te passen dan grote, ondanks dat je er meer van nodig hebt.
Sla dit advies niet in de wind
Het liefst zie ik echter een andere landelijke aanpak, maar ik besef dat de regio’s momenteel moeten roeien met de riemen die ze hebben. Ik hoop dan ook van harte dat de gemeente Raalte bij de verdere uitwerking van de richtlijnen voor windenergie extra aandacht heeft voor de bescherming van het waardevolle cultuurlandschap en dit advies niet in de wind slaat.
Verder zou de focus natuurlijk nog meer moeten liggen op besparen, want wat je bespaart, hoef je ook niet op te wekken.
[1] 1 Terrawattuur (TWh) = 1 miljard Kilowattuur (KWh)
[2] 1 Gigawattuur (GWh) = 1 miljoen Kilowattuur (KWh)
Ook hier ben ik het volledig mee eens. Maar de acties van de gemeente vloeien voort uit de door het Rijk opgelegde voorwaarden: de REGIONALE energie strategie. Dan is het rijk mooi van alle moeilijke keuzes verlost. Helaas werkt dat niet. Iedere regio gaat maar zijn eigen gang, en sommigen hebben het probleem nog weer verschraald tot plaatselijke opgaven.
Samenwerking en afstemming is de sleutel voor de oplossing……. en dan kom je weer uit bij het rijk, dat toch de regie weer zal moeten nemen, met dien verstande dat lagere overheden wel de verplichting hebben om niet aan NIMBY ( niet in mijn achtertuin ) te doen.