Het is laat geworden vannacht en de oliebollen en champagne hebben ons wat minder fit gemaakt maar wat een prachtige nacht met ” verboden vuurwerk”, gezelligheid in kleine kring, mooie toekomstverwachtingen voor 2022. Het eerste ochtendgloren van dit jaar laat een veelbelovend zonnetje zien en prachtige weersvoorspellingen. Waanzinnig om 1 januari te lopen met temperaturen boven de 10⁰ Celsius.
Na even zoeken vinden we een goed begin aan de rand van havezate de Haere, vlak aan de rivier de IJssel en gelegen aan de buurtschap Hengforden. We besluiten het mooiste voor het laatst te bewaren en stappen de wildernis van Hengforden tegemoet. De Marke van Hengforden wordt al genoemd in een bisschoppelijke brief van 1311. Misschien wel bekender was Hengforden om zijn aloude steenfabriek. Er waren maar liefst vijf steenfabrieken rondom Olst te vinden. Alleen wat ruïnes herinneren nog aan het steenovenvolk, de arbeiders van Olst.
Menigvuldige Misbruijck
De natuur heeft Hengforden teruggenomen en een leger grazers en vleermuizen zijn de nieuwe bewoners van de oude Marcke.
“Also menigvuldige misbruijck dagelijks woe langer woe mee in Hengeforder Marcken sich erhevet end geschiedenis tot merckelicken nadeel ende schaden der gemeijner erffgen”, prijkt een tekst uit het Markeregt van Hengvorden uit 1879.
We lopen door een gebied bekend als de oude IJssellinie uit de koude oorlog. Wat een prachtige prominente rol in het Sallandse Olst om de gevaarlijke Russen van Stalin en Chroetsjov tegen te houden in het waterige achterland van de IJssel. Wat een paradox want waren het niet de Kozakken die Salland bevrijdden van de Napoleontische overheersing van de IJsselsteden (beleg van Deventer, 1813).
Met groot gemak konden we delen van het achterland onder water zetten en zo, menig rus, de toegang belemmeren. Back to Russia with water and love.
Spieker Spijkerbosch
(tekst gaat na foto verder)
Wat een prachtige zacht voorjaarsweer en een heerlijk begin van het nieuwe jaar.
Door bossen, weilanden en sloten stappen we stevig door op weg naar het eerste landgoed.
Het monumentale landhuis Spijkerbosch dateert, volgens de gevel, uit 1659.
De spieker verwijst naar een opslag van graan.
In de loop der eeuwen was het prachtige landhuis, wat iets heeft van het grotere broertje de Haere, in handen van adellijke families als Schimmelpenninck, van Hoevell tot Nijenhuis en van Limburg Stirum. Naast het landhuis pronkt nog een prachtig oud koetshuis.
Engelberg van Doetinchem, burgemeester van Deventer is in de 17e eeuw de bewoner van Huize Spijkerbosch.
Het is hier alsof de natuur het verleden van de Havezaten omarmd heeft in een prachtig schilderij. Een moderne personenauto brengt je weer in de werkelijkheid van 2022.
Hoenlo
(tekst gaat onder foto verder)
De tocht loopt verder naar landgoed Hoenlo bij Boskamp. De vogels in het rabattenbos kwetteren elkaar een gelukkig Nieuwjaar toe. De zon luidt de zonnewende in en de dagen zullen snel weer lengen.
De volgende havezate Groot Hoenlo komt al snel in zicht. Dit prachtige Hoenlo bij Boskamp werd al vermeld in 1233. In 1368 werd in opdracht van Wolter Machoris een versterkte havezate met gracht gebouwd. In latere jaren kwam het in handen van de families Teding van Berkhout, van Nieukerken en Des Tombe.
De tuin van deze imposante havezate werd aangelegd door niemand minder dan Leonard Springer, de parkachtige tuinen en rododendrons, improviseren de Engelse stijl.
Tot 1950 was Hoenlo nog een van de grootste landgoederen met meer dan 25 pachtboerderijen.
Bijzonder detail is dat Harry Mulisch hier enige tijd mocht wonen en de inspiratie vond om zijn meesterwerk ” De ontdekking van de Hemel,”te schrijven. De gelijknamige film werd opgenomen op landgoed “t Nijenhuis”.
De hemel mag je dus typisch Sallands noemen maar dat behoeft geen nadere uitleg.
De benen worden zwaarder en zwaarder en de tocht van 12 kilometer lijkt toch verder dan de geografische kaart. We passeren de spoorlijn met artillerie geschut als teken dat we de contouren van de IJssellinie terug vinden.
De Haere
(tekst gaat verder onder de foto)
Het laatste stukje over landgoed de Haere.
Deze prachtige havezate aan rivier de IJssel is het centrum van de later gebouwde IJssellinie met een heus ziekenhuis, luchtafweer geschut en gevechtskoepels in de IJsselweiden.
Op het landgoed vinden we ook de grootste zonnewijzer van Europa.
De havezate werd in 1400 genoemd als boerenhoeve. De Deventer regent Hendrik van Oldeneel heeft de havezate in zijn huidige vorm laten bouwen. Rondom de Havezate worden we getrakteerd op veel kunst waaronder een geluidskunstwerk van Andre Manuel.
Gelukkig is er bij de Havezate een restaurant ( take away) om onze hongerige magen te voorzien van een welverdiend stukje gebak en een beker Gluhwein.
Jaren geleden mochten we hier trouwens overnachten omdat zwager ( toen nog uitbater van de horeca op de Haere) een kunstexpositie had georganiseerd.
Skippyballen en koeien van papier-maché in bomen moesten bewaakt worden en als ware kasteelheer hielden we ’s nachts de wacht op het landgoed.
Geen Rus die het waagde in het holst van de nacht het landgoed aan de IJssellinie te betreden. We sliepen er heerlijk tot laat in de ochtend en droomden de meest kunstige droom.
Abonneer je op een of meerdere van onze nieuwsbrieven en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Om de twee weken verloten we onder de abonnees om en om een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch en de biologische Supermarkt in het Bos van Kleinlangevelsloo, beiden in Raalte. Bekijk de spelregels.
Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke week een update van de artikelen op Hier in Salland. Iedere maand verloten we onder de abonnees een pakket uit de biologische boerderijwinkel Overesch in Raalte. Bekijk de spelregels.
