Engelfriet is in Bye Bye Bullshit zelf ook niet vrij van bullshit

En gelijk dat Engelfriet heeft. Engelfriet ontmaskert bijvoorbeeld het gemak waarmee we zeggen dat de wereld sneller verandert dan ooit. We hebben de laatste twintig jaar internet er als werkwijze bij gekregen. Vergelijk dat eens met wat er allemaal door de industriële revolutie veranderde. Redenaties die gebaseerd op de aanname dat het nu harder gaat dan ooit, die lopen daarom mank. Dat jongeren nietsnutten zijn? Aristoteles zei het al!

Bye Bye Bullshit leest heerlijk weg als je zelf ook aanloopt tegen onnodige tussenlagen tussen docent en directie die het uitvoerende werk van de docent alleen maar moelijker maken, als je ziet dat we een samenleving opgebouwd hebben uit wantrouwen in plaats van op vertrouwen.

Maar Engelfriet gebruikt in zijn voorbeelden zelf ook bullshit. Hij laat de indruk achter een appeltje te willen schillen met woke Nederland. Zo maakt hij een bullshit-redenering in zijn aanval op Eva Rovers die voor burgerberaden is. Hij serveert haar af met een paar slappe hap-voorbeelden. Zou Engelfriet haar boeken niet gelezen hebben? Daar staan tal van voorbeelden in van burgerberaden die prachtig werkten. Daardoor zijn homohuwelijk en abortus in Ierland gelegaliseerd.

En is het niet een beetje flauw Rutger Bregman af te vallen op zijn boek ‘de meeste mensen deugen’ waarin hij eigenlijk aantoont dat ‘de mens’ niet zo slecht is als vaak gezegd wordt? Of Jan Rotmans aan de schandpaal nagelen vanwege zijn opmerking dat we niet in een tijdperk van veranderingen leven maar in een veranderd tijdperk? Hij gebruikt die slogan om ons anders naar de stand van zaken te laten kijken!

Engelfriet heeft voor een zaal met ondernemers nog nooit één wet of regel gehoord die afgeschaft kon worden. Als dat je onderzoek is om te constateren dat er geen wetten en regels zijn die afgeschaft kunnen worden… wat dacht je van de verplichting een rooster in de meterkastdeur te hebben om gaslucht snel te ontdekken, in een huis waar geen gasaansluiting is? Of van de regel dat je in een straat alleen maar witte stenen voor je huis mag gebruiken? Dat je geen regenton in de voortuin mag plaatsen? Dat je een speciale vergunning moet aanvragen voor tien zonnepanelen op de grond van een kavel van 5000 vierkante meter? En de zorg zou ook niet met minder regels toekunnen? Wat te denken van de thuiszorg die een kwartier verslaglegging nodig heeft over de gezondheid van een mevrouw die overmorgen geëuthanaseerd wordt?

Engelfriet haalt een onderzoek onderuit van Barry Kaufman over egotranscendentie, whatever that may be. Zijn probleem is dat er zo weinig mensen aan dat onderzoek meegedaan hebben, dat je er geen conclusie uit mag trekken. Maar zo kun je dat wetenschappelijk helemaal niet stellen. Ionica Smeets schreef daar 4 april een mooi stuk over in de Volkskrant: Kwantitatief onderzoek verzamelt gegevens in de vorm van cijfers, bijvoorbeeld om verbanden te zoeken. Kwalitatief onderzoek analyseert non-numerieke gegevens, bijvoorbeeld om ervaringen van anderen te begrijpen.

Voor kwalitatief onderzoek heb je maar een heel kleine onderzoeksgroep nodig. Smeets haalt daarbij het Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie aan. “Dat bestond uit een aantal delen: eerst een overzicht van wat bekend is uit de bestaande literatuur over moslimdiscriminatie (met daarin tientallen kwantitatieve, experimentele studies). Daarna een eigen verdiepende kwalitatieve studie naar hoe moslims discriminatie ervaren, om hun ervaringen beter te begrijpen. Die studie had 44 respondenten. Dat is dus niet ‘een handjevol’, maar een stevig aantal voor kwalitatief onderzoek.”