“Nou Harrie, als jij naar Moskou gaat, dan hou je dat echt niet zonder alcohol vol. Wodka is er overal en altijd. Je beledigt ze als je niet mee doet.” Woorden van een collega, aan de vooravond van een reis met studenten op zoek naar de mediawereld in Rusland.
Door Harrie Kiekebosch
De Russische mediawereld is heel anders dan we denken, het Russische drankgebruik is heel anders dan we denken. Het hele leven in Rusland is heel anders dan we denken. Dat verwrongen beeld komt door de media. Neem de Cubacrisis (of Caribische crisis, zoals de Russen zeggen). Kennedy zag zich genoodzaakt daar op aan te sturen omdat Chroesjtsjov weigerde de kernrakketten vanuit Cuba, gericht op de VS (de Caribische gebieden) weg te halen. Maar bijna niemand weet dat die geplaatst waren als reactie op Kennedy die kernwapens in Italië en Turkije had geplaatst, gericht op de Sovjets….
De studentenreis
Op vliegveld Sheremetyevo werd ik opgehaald door een collega van de Moscow State University. Bij haar thuis wachtte manlief ons op de parkeerplaats op. Hij had een fles wodka bij zich. “Russian tradition. To say ‘nastrovja’, proost op de goede reis.” In hun huiskamer proostten we op een boe verblijf in Moskou, voor het eten op een gezonde maaltijd en voor het slapen gaan op een goede nachtrust. Tussendoor was er wodka omdat je toch wat moet drinken hè?
Maar ik dronk dus niet. Collega Johan had zich als rasechte Tukker in het begin nog over laten halen mijn borrels er dan maar bij achter te slaan, maar hij zag al snel dat ‘m dat niet ging worden.
“Doe mij maar thee” was steevast mijn antwoord. En het bleek dat ze daar ook een traditie in hadden. Heel sterk thee in een pot die voortdurend op een theelichtje stond, daar kreeg een kwart kopje van ingeschonken, wat ze bijschonken vanuit de waterkoker. Lang verhaal kort. De Russische mannen wilden ons aan de wodka, maar steeds minder deden de vrouwen in het gezelschap mee. Die dronken eigenlijk liever thee.
Een half jaar later waren de docenten van de universiteit in Nederland op bezoek. Een lekkere Italiaanse wijn wilden ze bij het eten nog wel drinken. Maar dat was het. En toen ik een jaar later weer in Rusland aankwam met een nieuwe groep studenten, werden we met thee ontvangen. Vladimir die ons vorig jaar nog met een fles wodka in de binnenzak had staan opwachten had zijn zwangere Irina beloofd alcoholvrij te blijven gedurende haar zwangerschap inclusief de borstvoedingstijd. “Want we zijn eigenlijk eigenlijk helemaal niet van die drinkers. We doen dat omdat jullie denken dat we dat zijn.”
Zo gaat dat hier in Salland ook: we zetten het met elkaar op een zuipen omdat we dat nu eenmaal zo doen. Als je de cijfers van de verslavingszorg ernaast legt is misschien wel de helft van ons Sallanders een probleemdrinker. En vermoedelijk niet eens omdat je er niet af kunt blijven, maar gewoon, omdat we dat zo doen…
Helemaal niet nuchter
Ik heb in deze hele eeuw nog geen druppel gedronken. Ik ervaar in al die tijd maar één nadeel: dat halverwege ieder feest de stemming omslaat, omdat mensen denken dat ze dan nog nuchter zijn. Ik constateer dan steeds dat we voorzichter omgaan met onze auto dan met ons lichaam.
