“Hoe komt het dat jullie blauwe ogen hebben” vroeg mijn vrouw aan een man met donkere tint in de straten van Cienfuegos, een stadje op Cuba. “Dat komt door jullie” antwoordde hij met priemende vinger naar ons wijzend. Wij waren dat land dat slaven van Afrika naar Cuba gebracht hadden om voor ons zwaar werk te doen ten behoeve van onze volle pakhuizen in de Hanzesteden en hadden met wat verkrachtingen hier en daar onze blauwe ogen met twee andere culturen vermengd.
We waren met het vliegtuig aangevlogen op Santiago de Cuba en doorkruisten het land richting Havana. Cienfuegos ligt dicht bij de Varkensbaai en daar is het dit weekend om te doen. De Cubaanse raketcrisis was zestig jaar geleden en nog nooit was de wereld zo dicht bij een atoomoorlog geweest als toen.
We kregen daar in de straten van Cienfuegos nóg een geschiedenisles. Die Cubacrisis, dat hadden ze ons helemaal verkeerd geleerd op de middelbare school. De Russische president Chroesjtsjov had inderdaad kernraketten op Cuba geplaatst die naar de VS wezen. Maar hij had dat pas gedaan nadat Kennedy kruisrakketten in Italië en Turkije geplaatst had die naar de Sovjet Unie wezen. Nu nog misleidt Wikipedia, door niet voor deze chronologische volgorde te kiezen in haar uitleg. Kennedy eiste dat Chroesjtsjov de atoombommen verwijderde. Geen probleem, zei Chroesjtsjov, begin jij maar met die van jou in Italië en Turkije. Toen werd het armpje drukken tussen twee volwassen mannen. Bad guy Kennedey wist de geschiedenis zo te herschrijven dat Chroesjtsjov the bad guy werd.
Die verdraaiing is gevaarlijk. Als je denkt dat Rusland de agressor is, neem je dat mee in jouw mening over de Oekraïne-oorlog. Er zijn nog veel meer verdraaiingen die onze opvatting over de Russen beïnvloeden. In bijna alle James Bond-films is de Rus de kwaaie pier. In Rusland is er niet één film waar het Westen de boosdoener is. Tijdens het opdoeken van de Sovjet Unie is Rusland beloofd dat we geen Oostblokkers bij de Europese Unie zouden voegen opdat Rusland een eigen economische eenheid kon vormen. Die belofte hebben we verbroken. Wij willen graag bufferlanden tussen ons en Rusland. Maar Rusland dan? Die wil dat ook.
Wij denken dat de VS de Tweede Wereldoorlog gewonnen heeft voor ons. Maar dan vergeten we dat dat kon omdat Rusland de Duitse troepen verzwakt had aan de grens van Moskou.
En hoe vaak is Rusland nu helemaal de agressor geweest in het verleden? Als resultaten uit het verleden garantie zouden geven, zijn onze buren 40 kilometer verderop gevaarlijker. Dat vroegen Russische kennissen ook, toen ik met ze langs de IJssellinie reed.
“Kijk, als jullie ons zouden binnenvallen, zouden we het hier onder water zetten.”
“Huh, wilden wij jullie dan binnenvallen? Dat waren jullie toch met ons van plan? En trouwens, kunnen jullie je beter niet druk maken om de Duitsers?”
Voor die vakantie was de verdraaiing van feite wel fijn trouwens. De Westerse wereld voert op basis van die leugens al jaren een sanctiebeleid op Cuba, zodat ze geen nieuwe spulletjes kunnen kopen. Ik kwam daar zelfs een lijnbus tegen waar – echt waar – de plaatsnaam Lemelerveld nog boven het voorraam stond aangegeven (helaas was dat een tegenligger dus er zijn geen foto’s van). Want uit goedertierenheid hebben we wel allerlei tweedehands spul er steeds naar toe verscheept. Ook oude brandweer-auto’s en tweedehands kleren. Maar goed: geen nieuwe import dus. Daarom rijden er daar nog steeds van die mooie oude auto’s.
Mart de Kruif houdt zaterdag (22 oktober) om 14.00 uur een lezing in het Holstohus over de Cubacrisis, ik denk dat ik daar maar eens ga luistervinken.
