Ik heb joaren in ’t Sallands eschreem, mar ben doarmee estopt. Taal ontwikkelt zich nu eenmaal. Dialect is de taal die je binnen jouw cirkeltje spreekt, jouw bubbel zeggen we nu. Dat was vroeger – qua afstand – een klein cirkeltje, nu is het bereik veel verder.
Ik app iedere dag wel met kennissen uit Rusland en ik was van de week bij een studentenpresentatie op Windesheim waar de voertaal Engels was omdat anders de Bulgaarse, Colombiaanse, Duitse en Wijhese studenten elkaar niet konden verstaan.
Viere of veare voor vier. En rikkepöaltie of -pössie voor een paaltje aan de rand van het weiland zijn voor mij bewijzen dat we in Salland al andere dialectwoorden hebben.
Toen ik mijn eerste ‘verzamelde werken’ met Denne-columns uitgaf wilde ik dat doen bij de IJsselacademie. Maar dan mocht Roalte niet, moest ik er Raolte van maken. Dus dat hebben we toen maar niet gedaan.
De taal ontwikkelt zich omdat de streek zich ontwikkelt. We worden werelds zal ik maar zeggen. We ontwikkelen ons door, kijken verder om ons heen, adopteren gebruiken van elders.
Ik heb mijn twijfels of dat in het westen van ons land ook gebeurt. Volgens mij hebben ze daar last van hun remmende voorsprong. Het westen van ons land werd rijk van twijfelachtige acties als de VOC en slavenhandel, daar zijn ze vervolgens op hun decadente lauweren gaan rusten.
Voorbeeld daarvan hoorde ik op Radio1. In de rubriek ‘de kritiek van Jan Publiek’ vroeg iemand zich af waarom de presentatoren de slot-n van een woord inslikke’. “Omdat dat praattaal is” zei de presentator. Dus inslikke’ is praattaal, wat zou die van inslikk’n vinden? Wedden dat dat als dialect te boek staat?
Die remmende voorsprong is heel goed zichtbaar in de nieuwe Lidl-reclame, waar ze nu een homo uit Drenthe proberen neer te zetten, die in de grote stad in het westen komt wonen. Schokkend is het in die reclame te zien hoe ze vanuit het westen over ‘ons’ denken. Die remmende voorsprong is niet voor niets een wet: je kunt er niks aan doen, het overkomt je. Je ziet het pas als je het doorhebt. Maar ja, dan moet je wel verder kijken dan de ringweg om de stad.
