Journalisten worden opgeleid met CABABA. Aan de hand van conflict, actualiteit, belang van de lezer, afwijkend, beroemdheid en afstand bepalen ze wat nieuws is. Je zou denken dat alleen de redacties van Story en Privé, of tegenwoordig juice-kanalen die meetlat gebruiken, maar de rest van de journalistiek doet niet anders.
Kijk, als ik tegen een boom aanrij met een dronken kop, haalt dat het nieuws niet. Maar als Katja Schuurman dat doet, dan wel. En als er in Verwegistan een bus van de weg raakt vinden we het aantal doden onder de pak ‘m beet vier niet nieuwswaardig, maar wel als een van die vier Nederlands is en ook als het er tien waren.
Aangezien journalistieke media commercieel zijn, strijden ze om de aandacht van de lezer. En daarom haasten ze zich als vliegen op de stront naar spanning en sensatie: kluitjesvoetbal, waardoor het door Raalte gesponsorde boerenweekblad voor Salland zich volschrijft met boeren protestverhalen in plaats van over het vernielen van ons platteland. Er rijden per dag honderdduizenden auto’s van en naar het werk, maar die ene met dat ongeluk haalt het nieuws en dan denken we dat het gevaarlijk is op de weg. Treinen rijden ook bijna altijd op tijd, door het nieuws hebben we daar heel andere beelden van.
Het gekke van die meetlat in combinatie met de journalistieke strijd om aandacht is dat we:
ten eerste dus altijd de uitzondering in het nieuws zien: als je wil weten hoe de wereld er níet uitziet moet je het nieuws volgen;
ten tweede dat iets heftigst dat langer duurt geen uitzondering meer is en dus ook nieuwswaarde verliest. Dat zie je aan de Oekraïne-oorlog. Maar ook aan het klimaat. Het krijgt minder aandacht.
Het klimaat is het waard iedere dag opening van welk nieuws dan ook te zijn. De zomerse dagen zijn gemiddeld vier graden warmer en de temperatuur is al met anderhalf graad gestegen. Als je weet dat een gemiddelde zomerdag 21 graden is, dan is 4 graden erbij dus twintig procent!!! En anderhalve graad erbij over het hele jaar 16 graden, is dus ook tien procent. Kom daar maar eens op als je de baas om opslag vraagt.
Maar hoe dringend vindt bijvoorbeeld de NOS ons klimaat. Als het weer naar 25+ gaat, zegt de nieuwslezer dat het een lekkere dag gaat worden, en als we tropisch heet de tuin uitgebrand worden krijgen we drinktips. Om daarna over te schakelen naar de steenkoolcentrales in verband met gebrek aan Russisch gas. Wat kan het ons toch ook schelen dat klimaat.
Minder kinderen, dat zou helpen, hoorde ik toen aangekondigd werd dat de 8 miljardste wereldburger dit jaar geboren gaat worden. Maar zo zit dat niet. Het gaat er om wat die wereldburger consumeert, wat je bij de Action aan onzin-wegwerp-troep koopt, kom daar maar eens om bij het gemiddelde Afrikaanse gezin. Die consumptie heeft alles te maken met klimaat. De industrie (ook de boerderij-industrie) veroorzaakt stoffen die tegen de ozonlaag aan gaan zitten waardoor de zonnewarmte er niet meer uit kan: broeikaseffect > verhitting.
Je zou denken dat de NOS het voortouw neemt in klimaatwaarschuwingen en consumptiedrift-alerts. Maar niks is minder waar. Ik heb alle dagen naar de Avondetappe gekeken en merkte op dat Dione de Graaff iedere dag een ander stuk stof om haar lijf geknoopt had. Vast en zeker door kinderhanden gemaakt in Pakistan, van katoen waar bakken met gif tegenaan gegooid is en waarvoor nog veel meer water nodig was. Ik stel me dan voor hoe ze haar koffer inpakt. “O ja, ook nog 25 jurken, voor iedere uitzending van een uur een andere.”
Het was een pracht-statement geweest als ze iedere dag hetzelfde aan had gedaan: “beste kijkers, dit is een jurk van de kringloop. Die die ik iedere uitzending aan. Want we moeten er natuurlijk allemaal wel aan bijdragen om die klimaatverandering een halt toe te roepen.”
Maar wat ik al zei: te veel aandacht voor het klimaat kost kijkers. En dat wil je niet. De rampen dientengevolge, daar is de NOS dan wel weer bij. Want dat scoort.