‘Culturele compatibiliteit met de Nederlandse samenleving’? Zou Thierry die kreet zelf hebben bedacht? Ik kwam ‘m tegen in een overzicht van de verkiezingsprogramma’s rond het thema migratie (Trouw 28-10).
Zonder die ‘culturele compatibiliteit’ moet je hier niet aankloppen, is de gedachte. Het zette mij prompt aan het denken over mijn eigen (in)compatibiliteit: ben ik zelf ook niet wat de Engelsen noemen a square peg in a round hole? Of andersom, een ronde pin in een vierkant gat, dat deugt natuurlijk evenmin. Dan heb je hier niets te zoeken.
Het was weliswaar een momentopname, maar ik zag het somber in wat mijn kansen betrof. We waren afgelopen week in de omgeving van Alkmaar. Het weer was bepaald wisselvallig te noemen: motregen, slagregen, treiterige pisregen, zure regen en bittere, plensregen… en al die regen was nat.
Ik (honger!) wilde woensdag leeftocht inslaan en fietste koud en klam door zo’n niemandsland met geestdodende rode fietspaden en verwisselbare woonerven. Dwars door de Oude Gulden-wijk (met de Florijnstraat, het Dubbeltjesplein, de Daalderlaan en het Geeltje-complex) of anders de verder in alle opzichten identieke Vleesvervangerbuurt (Quorn-straat, Tempé-plein, Tahoe-laan, Sojabrokkenmarkt). Ik (gelukzoeker!) vond ergens een winkelcentrumpje met een Jumbo waar ik hoopte asiel te vinden, al was het maar voor een kwartiertje.
Bij de eerste aanblik was het wat je verwacht: een paar hectare winkelvloer en naar schatting 12.795 verschillende producten. Ik deed uien en andijvie in mijn karretje, maar voordat ik de yoghurt had bereikt had ik het al door: ik ben hier niet cultureel compatibel. Als enige had ik nat haar van de regen en er was iets verontrustends in de misnoegde manier waarop de anderen hun karretjes voortduwden. Met doffe, licht verongelijkte blik alsof de blinkende winkelvloer zonder waarschuwing was vervangen door rul zand. Alsof ze meenden recht te hebben op een assortiment van ten minste 12.804 artikelen in plaats van die armzalige 12.795 van vandaag. Als er een rode eekhoorn was overgestoken in het gangpad met de borrelnootjes, hadden ze die waarschijnlijk moedwillig aangereden.
Weer buiten voelde ik direct nattigheid. Ik besloot nog even te schuilen in een snackbar met uitzicht op de enorme parkeerplaats. Rijen onkwetsbare auto’s in 50 tinten grijs en zwart. Jumbo-mensen jumbo-den goed gedresseerd met lege en volle Jumbo-tassen tussen de parkeervakken en regenplassen door. Zou er vanavond nog een glimpje levensvreugde dagen ergens in de Quorn-straat, vroeg ik me af. Ik voelde me een complete buitenstaander – verdwaald in een willekeurige lawaaierige Tunesische soek zou ik me minder cultureel incompatibel hebben gevoeld.
Maar nu ik er thuis nog eens over nadenk… Het is misschien een rare vraag om te stellen naar aanleiding van een paar honderd norse, weldoorvoede supermarktklanten die op een regenachtige dag in hun eigen biotoop plichtmatig hun karretje duwen. Maar hier komt ie: wie van ons is eigenlijk nog ‘cultureel compatibel’?
En over welke cultuur heb je het dan?
Wordt wellicht vervolgd.
Cultureel incompatibel bij de Sluistuinen in Alkmaar
