Zou u moeten zeggen, want ook hier is weet- en regelgeving compleet uit de bocht gevlogen. Het lijkt een systeem van indekken geworden, dat je bij een ongeval kunt zeggen dat je je aan de regels gehouden hebt. En dat daarna de regels nog een slag er over heen krijgen. Zodat het een wirwar wordt waar je qua veiligheid helemaal nik smeer aan hebt, maar dat het qua regelgeving allemaal nog wel klopt.
OBB uit Diepenveen organiseert zelfs bij gemeenten speciale kennisdagen ‘Speelbeheer’. “We vinden het namelijk de hoogste tijd onze bevindingen te delen en in te zetten voor praktische zaken als beheer en onderhoud, maar ook voor beleidskeuzes, en de combinatie van beide,” zegt Johan Oost van OBB, die overigens ook constateert dat vrijwel alle speeltoestellen in Nederland zijn gecertificeerd en de (materiaal)kwaliteit van de nieuwe speeltoestellen exponentieel gestegen is.
De inspectie
Het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS) schrijft voor dat een speeltoestel veilig moet zijn. Om dit te bereiken is gekozen voor de invoering van certificering. Om zo’n certificaat van een aangewezen keuringsinstantie (AKI) te kunnen krijgen, moet je in een technisch constructiedossier (TCD) de veiligheid aantonen aan de hand van normen en richtlijnen en dan vervolgens zorgen voor goede plaatsing, onderhoud en inspectie zoals in het TCD omschreven. En via een typeplaatje op het toestel moet een en ander te traceren zijn.
Dat geldt allemaal voor speeltuintjes vanaf 1997, toen die certificering verplicht werd. Met terugwerkende kracht werden de NEN 1176 en 1177 aangegrepen om veiligheid aan te tonen, en later ook andere NEN-normen, risicoanalyses zoals de Fine Kinney methode, het bouwbesluit en zelfs gezond verstand. Als je de veiligheid van een speeltoestel maar aan kon aantonen.
Wegens het ontbreken van een technisch constructiedossier (TCD) bij die oudere speeltuinen werd er min of meer afgesproken, maar niet vastgelegd, dat ze vier keer per jaar geïnspecteerd zouden gaan worden. Die inspecties leverde weer zoveel opmerkingen op om toestellen aan te passen dat het te veel werk opleverde voor gemeenten, dus legden inspectiebureaus een prioritering aan.
Alles hierboven viel samen me de digitalisering van de samenleving. Beheer en controle kwam in computers van de bureaus terecht. Ieder inspectiebureau had zo zijn eigen gegevensbeheerprogramma waarmee de klant werd geholpen, maar ook gegijzeld, want als je overstapt, moet er opnieuw een datasysteem aangelegd worden. Of je moet het overkopen.
Daar komt bij dat de werkwijze van inspecties eenmaal in de computer, gekoppeld zijn aan wet- en regelgeving die dan geldt: 1997 in dit geval.
Sindsdien is er veel veranderd in de praktijk. De documenten voor technische controles werden leesbaarder, de Voedsel- en Warenautoriteit leerde haar rol als controleur steeds een stukje beter kennen, de randen van de wet zijn afgetast met bijvoorbeeld speelaanleidingen en speelgoed in de openbare ruimte en het stroomschema werd vastgelegd. Ook nam het kennisniveau van inspecteurs en (gemeentelijke) beheerders toe door onder andere publicaties en opleidingen (met name door het Keurmerkinstituut) en de examens via Stichting Veilig Spelen.
Werkwijzen zijn veelal niet of slechts mondjesmaat aangepast aan deze ontwikkelingen. Dus wat gebeurt er met ervaringen met allerlei speeltoestellen in verschillende situaties – waaronder ongevallen – en nieuwe inzichten die sindsdien opgedaan zijn? Het leidt tot verbetering voor wie het wil horen. Maar je kunt het ook aangrijpen (lees je te verbergen achter) om (eindeloze) discussies te voeren over wel of geen speeltoestel of speelaanleidingen: “Nee, dat mag niet vanwege wet- en regelgeving”.
En daarbij houden sommige inspectiebureau ’s graag hun klanten in onzekerheid en doen liever drie nutteloze inspecties dan één keer een goede en gelijk zorgen voor daadwerkelijk oplossing van het veiligheidsprobleem.
