Marcel Spenkelink sprong voor arbeidsmigranten, die vooral werkten bij het distributiecentrum van Jumbo in Raalte, op de bres: ‘Ze woonden daar met vijf mensen die elkaar niet kenden in een huis. Als de een wilde douchen, moest die door de slaapkamer van een ander.’ Spenkelink denkt met afschuw terug aan zijn acties bij vakantiepark Old Heino.
Lokaal FNV Salland heeft zichzelf opgeheven, de afdeling gaat verder onder de vlag van de afdeling Deventer. ‘Bie de bond’ is het afscheidsboek. Hier in Salland publiceert de verschillende verhalen uit het boek.
Als jij nog mooie verhalen weet over de vakbond, kom maar door! info@hierinsalland.nl
Marcel Spenkelink is organizer bij FNV en de bond besloot de leefomstandigheden van arbeidsmigranten onder de aandacht te brengen. Zo raakte hij betrokken.
‘We gingen gewoon het park op en klopten bij de huisjes aan, dan keken we wel wie er open deed. Dat leverde al snel een zwartboek op. Een tweepersoons slaapkamer waar je naast een stapelbed net nog wat ruimte had voor wat privéspullen. Die spullen kon je niet veilig opbergen want een kast met slot was er niet. Een tafelmodel koelkast die veel te klein was voor vijf en soms zelfs zes individuen met allemaal hun eigen huishoudentje Als je de magnetron aanzette, die wegens ruimtegebrek op die koelkast stond, ontdooide het vriesvak. Zulke dunne scheidingswandjes dat je de tv ook in de slaapkamer kon horen en andersom de slaapkamergeluiden dus ook in de woonkamer…’
Slapen in het bos
‘Als ze dan allemaal aan het werk waren voerde de beheerder controles uit wat wettelijk niet mag. Zag hij ook maar één ding dat hem niet aanstond, dan kreeg je al een gele kaart. Twee keer geel was rood en dan werd je uit je huis gezet Dat kon ook zijn omdat de beheerder vond dat je te hard gereden had op het terrein. Geheel willekeurig.
Bij ontslag raakte je ook je woonruimte kwijt. Want dan moest iemand anders op jouw bedje slapen. Als je zelf niet vertrok, zetten ze gewoon je hele hebben en houden voor je huisje op de stoep neer. Ik ken mensen die in het bos geslapen hebben.’
Zwartboek
‘De arbeidsmigranten hebben samen met de FNV een zwartboek aangeboden aan de Raalter burgemeester Dadema. Die is toen ook in gesprek gegaan met zowel het uitzendbureau Otto dat de huisvesting regelt, het bedrijf dat de huisvesting beheerd en met de eigenaar van Old Heino. Dat heeft wel een extra koelkast opgeleverd, die wegens ruimtegebrek in de woonkamer kwam te staan. En voortaan zouden de huisjes ook niet meer dan vier bewoners herbergen. Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik niet weet hoe dat nu geregeld is. Als de afspraken na zijn gekomen wonen er nu in de meeste huisjes niet meer dan vier personen.’
Er gebeurt… niks
‘Er lijkt echter alle reden wel een vinger aan de pols te houden. Want arbeidsmigranten blijven komen. Door de LIV-regeling, een inkomensvergoeding voor werkgevers die mensen in dienst nemen met een laag inkomen, blijven de lonen laag. Uitzendbureau Otto haalt ze dan uit Polen, Bulgarije, Roemenië en biedt ze er huisvesting bij aan. Dankzij de ET-regeling, de ‘extra territoriaal’-regeling, wordt 30 procent van hun salaris niet belast. Deze regeling is bedoeld ter compensatie van dubbele woonlasten als ze ook nog een huis hebben in hun land van herkomst. Niemand die dat controleert dus de werkgever past dat op iedereen toe, ook als ze helemaal geen huis hebben daar… Alles wat ze pakken kunnen, pakken ze. Jumbo, waar de meesten mensen van Old Heino werken, weet dat ook. Uitzendbureaus zijn erg goed in het naar hier halen van arbeidsmigranten.’
Dankzij de actie bij onder meer Old Heino heeft Emile Roemer het rapport ‘Geen tweederangsburgers’ opgesteld en de Tweede Kamer heeft het kabinet opdracht gegeven alle aanbevelingen daaruit over te nemen. Maar ja, dat kabinet was toen demissionair en Rutte IV dat toen volgde, blinkt uit in helemaal niks doen.’
Organizing
In 2007 woei een nieuwe werkwijze om de vakbond aan de basis te versterken over uit de VS: organizing.
Na grondig onderzoek en gesprekken met werknemers over hun problemen volgden gerichte, intensieve campagnes om de arbeidsvoorwaarden voor de meest precaire beroepen te verbeteren. Zo leidde een guerrilla-tactiek van FNV Bondgenoten in 2010 tot een veel betere cao voor de 150.000 schoonmakers in ons land. Dit na de langste staking in ons land (negen weken) sinds 1933. Bijzonder was dat de campagne zich richtte op afnemers van de diensten, zoals NS die de schoonmaak van de treinen inkoopt.
In sectoren als de gehandicapten en de kinderpopvang is ook organizing als wapen inzet. Net als voor Poolse arbeidsmigranten in distributiebedrijven en slachterijen.
Tijdens de coronapandemie, die in februari 2020 Nederland bereikte, richtte de campagne zich op het zichtbaar maken van werknemers met ‘cruciale beroepen’ die het slechtst beschermd waren tegen besmetting met het virus.
Marcel, iets te veel roem voor het FNV wordt hier geuit. Deze zaak werd in gang gezet door de SP Raalte, jullie hebben je daar pas veel later bij aangesloten. Graag een aanvulling op het bericht hierover.