Wij zijn het slechtste jongetje van de Europese klas als het gaat om de kwaliteit van ons grondwater. Minder dan een procent voldoet aan de norm. Dat komt doordat we een delta zijn en dus alle water van Europa door de rivieren deze kant op krijgen, dat komt ook door onze eigen smerige industrie, door de enorme hoeveelheden medicijnresten die we uitplassen en -poepen en door het gif dat de landbouw gebruikt.
Op Europees gebied worden vergunningen voor lozen op oppervlaktewater al jaren aangescherpt. Dankzij Europese wetgeving komen landen daar niet meer onderuit. Water dat ons land binnenkomt en via de meeste rivieren de Noordzee en via onze IJssel het IJsselmeer ingaat is door de jaren al een stuk schoner geworden. Maar nog lang niet schoon genoeg, bleek ook recent nog toen Van Remmen UV Technologie uit Boerhaar monsters nam van het IJsselwater als onderdeel van het project Drinkable Rivers.
De IJsseldelta
Tijdens dat gesprek vertelde wethouder Hans Olthof dat er naar zijn weten zo goed als geen grote bedrijven in Olst-Wijhe zijn die de IJssel gebruiken om te lozen. Dat heeft er vooral mee te maken dat die bedrijven andere dingen zijn gaan doen op hun locatie die ze vroeger wel vanwege de IJssel bewust aan het water gekozen hadden.
Qua landbouw gaat het er langs de IJssel ook heel anders uitzien. Zo goed als alle boeren zijn er aangewezen als piekbelaster, omdat de hele IJsseldelta kwetsbare natuur is en omdat de stikstofcirkel (met een straal van 25 kilometer) van landbouw aan de andere kant van de IJssel ook over Olst-Wijhe gaat.
Naar de rechter
De industrie wordt keihard aangepakt op haar uitstoot. Onderzoeksjournalisten leggen aan de lopende bloot dat milieuvergunningen van geen kant deugen, dat de overheid meer naar geld en economie kijkt, dan naar milieu en gezondheid. Als dat een keer aan het licht komt, verkeren we in tijden dat we niet meer hoeven wachten op een stroperige overheid die tijd rekt en de vervuiler eerst nog een kans geeft, want burgers en organisaties stappen doodeenvoudig naar de rechter met de claim dat de overheid van de gezondheid van de burger dient te zorgen. Dat doorkruist welke afgegeven vergunning dan ook.
Die kant gaat het in de landbouw ook steeds vaker op. De VVD maakt gifgebruik niet zo veel uit. CDA en nu BBB kiezen, mede door de lobby van LTO, voor de agro-industrie die gebaat is bij grootschaligheid. Dus mogen boeren nog altijd gif gebruiken dat gerelateerd is aan parkinson en kanker.
Gif spuiten om grondwater schoon te houden…
Cor Hopman uit Bathmen schetst dat we het toevallig wel hebben over de grond waar wij van moeten eten. “Deel van het gifproces voor de reguliere bio-industrieboer is dat hij wel zijn vanggewas netjes rond 1 oktober zaait, maar in het voorjaar spuit hij dit gewas weer dood met glyfosaat. Best cynisch dat je een gewas verbouwt om het teveel aan mest en/of kunstmest dat je aan je aardappeltjes hebt ‘gevoerd’ weer op te laten nemen zodat er niet teveel van uitspoelt naar het oppervlaktewater of naar het grondwater, en dat je dat vanggewas vervolgens doodspuit, omdat je het dan makkelijker onder kunt ploegen!!”
Daar kun je van schrikken, maar LTO doet dat niet: die adviseert boeren daarna snel te ploegen omdat je er anders praat van krijgt. Maar het kan nog gekker: een van die gewassen om uitspoeling tegen te gaan is de lelie. Dat is het ‘landbouw’-gewas waar het meeste gif op moet. Dus om uitspoeling te voorkomen, plant je een gewas waar een heleboel ellende overheen gespoten wordt.
Brandbrief
Milieuorganisatie Urgenda heeft daarom in een brandbrief naar Den Haag opgeroepen lelies te verbieden als, zoals dat in jargon heet, rustgewas. Gras, klaver, tarwe, rogge, haver, het zijn allemaal rustgewassen. Maar lelies dus ook. Marian Minnesma daarover tegen Nu.nl: “Van alle bollen zijn lelies het ergst, met tot wel 35 soorten gif en tweewekelijks spuiten als gemiddelde. Het is heel ongezond om daar naast te wonen.” Minnesma ondersteunt de burgers van Westerveld die ten strijde trekken tegen de lelieteelt aan de grens van hun tuinen. In Salland verhuren boeren ook graag hectares aan lelietelers, want dan krijg je er de meeste euro’s voor. Veel meer dan voor verhuur voor maïs. “Lelies zijn hartstikke lucratief en de teelt verspreidt zich al over meerdere provincies,” zeggen ze bij Urgenda. Want hoe mooi is dat: een rustgewas moet je eens in de vier jaar telen. Een lelieboer kan op die manier steeds ergens anders een veldje huren.
Urgenda roept daarom op niet-biologische sierteelt uit de lijst van toegestane rustgewassen te halen.
Website Urgenda
